روانشناسی کودک
چرا مشاوره کودک ؟
خانواده بیشترین تأثیر ممکن را در شکل گیری شخصیت کودک دارد. آگاهی والدین از شیوه های تربیتی و خصوصیات رشدی کودک در هر سن تأثیر بسیار زیادی در نوع برخورد و رفتار آن‌ها با فرزندشان دارد. بی‌شک تمام والدین خواهان بهترین شیوه تربیتی برای فرزندان خود هستند و تلاش میکنند تا امکانات لازم را برای رفاه فرزندان خود تأمین کنند.
اما گاهی والدین غافل از این هستند که توجه بیش از حد به کودک خود و مطابق میل کودک رفتار کردن و پاسخ مثبت دادن به تمام خواسته‌های کودکشان در همه شرایط می‌تواند چه عواقب و پیامدهایی داشته باشد. سؤال این است که آیا در همه شرایط باید به خواسته‌های کودک جواب مثبت داد؟
همه روزه شاهد مراجعه حضوری و یا تماس های تلفنی والدین به مراکز مشاوره هستیم که از دغدغه های ذهنی‌شان و یا مشکلاتی که در برخورد با فرزندشان دارند صحبت میکنند و خواستار راهکارهایی برای حل مشکل و برخورد مناسب با فرزندشان هستند.
مسائلی مانند زورگویی کودک در محیط خانواده و مدرسه، ترس کودکان، لجبازی، گریه و پافشاری بر خواسته خود، عدم تمرکز کودک، بیش فعالی، خجالتی بودن، پرخاشگری کودک، اضطراب جدایی، آموزش مهارت های ارتباطی به کودکان، انتخاب بازی و اسباب بازی های مناسب هر سن، پاسخ به سؤالات جنسی کودکان و … ازجمله مواردی هستند که اکثر والدین با آن‌ها دست و پنجه نرم میکنند و دغدغه بسیاری از والدین است.
روانشناسان کودک می‌توانند آگاهی و شناخت لازم و کافی را درزمینه مسائل تربیتی کودک، شیوه های تربیتی، برخورد مناسب با رفتارها و مشکلات کودکان و همچنین اطلاعات لازم را درباره نیازهای رشدی کودکان در سنین مختلف در اختیار والدین بگذارند تا والدین بتوانند بهترین و مناسب ترین برخورد را در برابر رفتارهای مشکل‌آفرین فرزندانشان داشته باشند.
سوالات متداول از روانشناسان کودک
- به سؤالات و کنجکاوی‌های جنسی فرزندان چگونه پاسخ دهیم ؟
- با حسادت فرزندان نسبت به برادر و خواهر کوچک‌تر چه رفتاری داشته باشیم ؟
- چه چیزی باعث دروغ‌گویی کودکان میشود ؟
- چگونه می‌توانیم الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشیم ؟
- آیا شیطنت و انرژی بسیار زیاد کودکان را میتوان به بیش‌فعالی نسبت داد ؟
- در مقابل زورگویی و پرخاشگری کودکان چه رفتاری مناسب است ؟
- آیا همیشه اصرار و پافشاری کودکان برای به دست آوردن خواسته‌هایشان لجبازی است ؟
- چگونه کودک را متوجه رفتار بد خویش کنیم ؟
- تنبیه کردن کودکان به چه روش‌هایی امکان‌پذیر است ؟
- چه سنی برای شروع آموزش به کودکان مناسب‌تر است ؟
- کودک من چرا اسباب‌بازی‌های خود را پرت می‌کند ؟
- آیا من بازی‌ها و آموزش‌های لازم سن فرزندم را می‌دانم ؟
- با اضطراب جدایی کودکان چگونه رفتار کنیم ؟
- طلاق والدین را به چه روشی برای فرزندان توضیح دهیم ؟
- چرا بعضی از کودکان مهد رفتن را دوست ندارند ؟
- چه کنیم که پرخاشگری در فرزندان باقی نماند ؟
- آیا باید تمام خواسته‌های کودکان را برآورده کنیم ؟
- گفتن جملاتی مانند تو بچه‌ی بدی هستی، دیگه دوستت ندارم و… چه پیامدهایی دارد ؟
- ناهماهنگی شیوه‌های تربیتی پدر و مادر چه تاثیری بر کودکان می‌گذارد ؟
- برخورد مناسب با ترس کودکان چیست ؟
روانشناس کودک خوب چه ویژگی هایی دارد؟
روان شناس بعد از تسلط بر حال والدین و همراه کردن آن‌ها با خودش از آن‌ها می‌خواهد که خود را معرفی کنند. روانشناس لازم است که سن، جنسیت و اگر کودک نقص جسمانی یا روانی دارد این‌ها را در نظر بگیرد. ارتباط کودک و والدین را چک کند. بپرسد که چه کسانی کنار هم در یک خانه زندگی میکنند. از اعتراض های والدین فهرستی تهیه کند. روان شناس خوب باید متوجه باشد که اساس بدرفتاری کودک به چه چیزی برمی‌گردد؟ آیا والدینش ناخودآگاه زمینه ی یک رفتار را مهیا میکنند؟ اغلب والدین در مورد مسائلی همچون خواب، تغذیه، دفع ادرار و مدفوع، مهارت های کلامی و غیرکلامی بچه‌ها مثل حرف زدن، راه رفتن، بازی کردن و …، خصلت های متأثر از هوش و ذکاوت، روال رشد جسمی، عقلی، جنسی و … سؤال هایی در مورد زمان و کیفیت این توانمندی ها می‌پرسند. روانشناس توصیه های لازم جهت بهبود محیط زندگی کودک، نحوه آموزش او، نحوه ارتباط عاطفی با او، گفت‌وگوی متناسب با سن کودک و پیام های آموزنده ای که احساس آرامش و امنیت کودک را مختل نکند را به والدین ارائه می‌کند. روان شناسی که به امور کودک مسلط باشد، تکنیک های مناسبی را به والدین آموزش میدهد که به افزایش رفتار مطلوب کودک، کاهش رفتار نامطلوب کودک یا شکل‌دهی تدریجی رفتار خاص در کودک منجر میشود.
راهکارهای روانشناسی کودک
والدین با شکایت های مختلف با لحن های مختلف با هیجاناتی از قبیل ناراحتی، نگرانی، ترس و یا عصبانیت تماس می‌گیرند و دنبال مشورت و راه حل هستند. مشاور در دقایق اول صحبت، علاوه بر دلگرمی دادن به آن‌ها، به هیجان آن‌ها دقت می‌کند و در آن لحظه اولویت رسیدن والدین به آرامش است. روان شناس خوب به والدین در مورد ۴ نکته احساس مثبت امنیت و اعتماد میدهد:
- اول اینکه والدین را درک می‌کند و دلسوز آن‌هاست.
- دوم اینکه دلسوز کودک است و نیت بدی به سمت کودک ندارد.
- سوم اینکه والدین را بابت رفتارهای خوبشان تحسین می‌کند.
- چهارم اینکه درصورتی‌که برخورد والدین جان کودک را تهدید نکرده است، احساس عذاب نکنند و به این روانشناس اعتماد کنند.
اهمیت مشاوره کودک و توجه والدین
دوران کودکی زمان شکل‌گیری شخصیت، به وجود آمدن عادات مختلف و پیشگیری از بروز مشکلات در آینده فرد است. این دوران، دوره بازی، جنب و جوش، کنجکاوی و اساسی‌ترین مرحله برای رشد و ساخته شدن شخصیت کودک است. متأسفانه بی توجهی برخی والدین به دوران کودکی و شیوه‌های صحیح تربیت فرزند، اثرات جبران ناپذیری را برای آینده کودکان به بار می‌آورد. رفتارهایی مثل لج بازی، جیغ زدن و گریه‌های مداوم، پاسخ‌های مناسبی از سمت والدین دارند که باید با کمک مشاوران و روانشناسان آن‌ها را بیاموزند.
جهت مشاوره تلفنی با متخصصین و روانشناسان می توانید با شماره تلفن ۹۰۹۹۰۷۱۶۳۹ از تلفن ثابت تماس بگیرید.
وابستگی شدید پسر نسبت به پدر را چگونه می توان کمتر کرد. من چهار ماهست که ازدواج کرده ام فرزند همسرم هفت ساله هست و کلاس اول ابتدایی به هیچ عنوان به غیر چند ساعتی که مدرسه می رود از همسرم جدا نمی شود. بازار رفتن، هنگام خواب، یعنی من برای چند ساعت نمی تونم با همسرم تنها صحبت کنم بیرون بروم واقعا دپرس شدم. خواهشا بگین چیکار کنم.
سلام دوست عزیز. به نظر میرسد شرایط برای شما به عنوان فردی که تازه ازدواج کرده اید واقعا سخت و ناراحت کننده شده است. ولی با داشتن اطلاعاتی درباره شرایط و ویژگی های این دوران و همراهی همسرتان بتوانید راحت تر این شرایط را پشت سر بگذارید. سنی که پسر همسرتان دارد سنی است که بچه ها در آن، همانند سازی با ویژگی های والد همجنس خود را تجربه میکنند و به همین دلیل به نظر میرسد که به والد همجنس خود وابستگی بیشتری نسبت به قبل پیدا میکنند و به دلیل اینکه در دوره نهفتگی درباره مسایل جنسی قرار دارند. کارهای مردانه و زنانه در این دوران پررنگ میشود و باعث میشود که نسبت به محبت والدین خود نسبت به هم، احساساتی شبیه حسادت داشته باشند چرا که فکر میکنند محبت و توجه پدر به مادر به معنای کم شدن محبت نسبت به فرزند است. به همین دلیل گلایه شایع مادران با کودکان در سنین ابتدایی چسبندگی به والدین و پرخاشگری است. ضمن اینکه این کودک به مادر خود در طول روز دسترسی ندارد و حس دلتنگی دارد و ممکن است در سوگ از دست دادن مادر خود باشد. نحوه معرفی شما به ایشان هم در این زمینه قابل بررسی است. بهتر است شما زمان بیشتری با ایشان صرف کنید و بازی های دوتایی داشته باشید. مدیریت زمان و برنانه ریزی در این زمان کمک کننده است به این طریق که برنامه کلاس های ایشان و تایم کاری همسرتان را به نوعی تنظیم کنید که بتوانید زمانی را با هم بگذرانید.
سلام
دختری دو سال و سه ماهه دارم که خواهر یازده ماهه خود را مرتب در طول روز میزند هر روشی را امتحان میکنم اثر ندارد بعضی اوقات پرخاشگریش خیلی شدت میگیرد. نمیدانم چه کار کنم
سلام عزیزم. پرخاشگری و لج بازی از ویژگی های کودکان سنین رشدی ۲ تا ۴ سال است. که همه کودکان به نوعی آن را تجربه می کنند و ماندگاری این رفتار به واکنش والدین بستگی صد در صدی دارد. اینکه این رفتارها در کودک تقویت شود و اینکه کودک را به هدفی که دارد برساند. از نیازهای فوق العاده مهم در این سنین، میتوان به نیاز به دیده شدن و مورد توجه قرار گرفتن اشاره کرد که اگر به صورت سازنده با توجه به ویژگی های مثبت کودک صورت نگیرد. کودک برای دیده شدن دست به رفتارهای منفی می زند تا این نیاز خود را ارضا کند. توجه بی قید و شرط و در دسترس بودن والد در این زمان برای شکل گیری دلبستگی ایمن ضرورت دارد. وقتی خواهر خود را می زند رفتار شما نباید حالت جانبداری داشته باشد. دختر بزرگ شما اشیا دوست داشتنی خود مثل پوشک، شیشه شیر، تماس بدنی با شما را در این سن از دست میدهد که برای کودک تجربه دردناکی است. پس طبیعی است که وقتی خواهر از این امتیازات برخوردار است کودک دست به پرخاشگری بزند. پس در طول روز تماس بدنی خود را با او بیشتر کنید و او را در آغوش بگیرید. به رفتارهای پرخاشگرانه او تا جایی که صدمه ای در پی نداشته باشد، بی توجهی کنید و در عوض سایر رفتار های مثبت ایشان را پررنگ کنید. نکته مهم برای تثبیت رفتار یاد گرفته شده این است که شما به عنوان والد ثبات رفتاری داشته باشید. بدین معنی که ویژگی های مادرانه شما در هر زمان و هر مکان یکسان باشد،می توانید از یک عروسک به عنوان نوزاد استفاده کنید و از طریق بازی با عروسک رفتار صحیح با نوزاد را در طول بازی به نمایش بگذارید تا از طریق الگو گیری رفتار صحیح جایگزین شود.
سلام من پسری دوساله دارم که خیلی مامانی و من دو ماه دیگه کلاس‌های آموزشی در رابطه با کارم شروع میشه و واقعاً نمیدونم چکار کنم.
سلام وقت به خیر. معلومه که این چند وقت خیلی تحت فشار بودین. اما چه قدر خوب که قبل از شروع شدن جلسات آموزشی و اجبار به جدایی از فرزندتون به فکر افتادین. چرا که الان زمان زیادی برای آماده سازی روحی فرزند برای ایجاد تغییر بزرگ و جدا شدن ساعاتی در طول روز از والد اصلی وجود دارد و استرس کمتری به کوک وارد میشود. جدا نشدن کودک از شما در این سن می‌تواند ناشی از یکی از دلایل زیر باشد:
۱) تجربه چنین اتفاقی در زندگی دو ساله کودک وجود نداشته است
۲ ) وجود والدی مضطرب که به علت ترس از وقوع حادثه‌ای که مانع اجتماعی شدن کودک میشود.
۳ ) کودک مهارت‌های کافی برای انجام کارهای شخصی خود مثل غذا خوردن ندارد
۴ ) جدا نشدن رخت خواب کودک از والدین
۵ ) نبود کودکان هم سن و سال در نزدیکی کودک و بزرگ شدن در جمع بزرگ‌ترها
۶ ) اعتماد به نفس پایین
۷ ) نقص مهارت‌های گفتاری
دلیل رفتار هرکدام از این موارد باشد شیوه‌ای متفاوت برای اقدام را طلب می‌کند. اما با این توضیحات برای شروع میتوان گفت ساعاتی از روز را باید کودک به تنهایی به بازی مشغول شود و در محیط خانه از مادر فاصله بگیرد. برای آشنایی با کلاس‌های آموزشی به کلاس‌های مادر و کودک بروید تا در کنار شما با محیط جدید ارتباط برقرار کند. بهتر از چند محیط آموزشی را انتخاب کنید و با کودک به آن‌ها سر بزنید و بعد از انتخاب فرزند در یکی از آن‌ها ثبت نام کنید. جلسات اولیه را با حضور هم بگذرانید و به مرور در طی جلسات آینده از کلاس خارج شوید. و برای ساعاتی که از شما جدا میشود تشویق‌های کلامی و غیر کلامی ارائه بدهید تا رفتار جدید یاد گرفته شده در خزانه رفتاری کودک تثبیت شود.