معمولا کودک بعد از دوره‌ی نوزادی وارد مرحله‌ای می‌شود که ممکن است خواسته‌های زیادی داشته باشد؛ این مرحله طبیعی است و جزئی از روند سالم رشد کودک محسوب می‌شود. اما اگر کودک مدرسه‌ای شما مرتبا می‌خواهد که برایش چیزی بخرید یا فراهم کنید و نیازهای زیادی دارد، شاید لازم است که نگاه دقیق‌تری به تربیت خود داشته باشید.

به بعضی از کودکان یاد داده نمی‌شود که نیازهای خود را با نیازهای اطرافیانشان به تعادل برسانند و این موضوع منجر می‌شود که کودک بسیار پرتوقع یا فریبکار شود یا حتی گرایشات مادی گرایی پیدا کند (این موضوع بیشتر در دوره‌های قبل از نوجوانی و نوجوانی شایع می‌شود).

آیا شما هم کودکی دارید که خواسته‌های فراوان دارد و همیشه خواستار توجه و وقت بسیاری از جانب شماست؟ آیا کودک شما از همه چیز شکایت دارد و مدام نق می‌زند بدون آن که متوجه تاثیر رفتارش بر شما باشد؟ آیا این موضوع برای ماه‌ها و حتی سال‌ها ادامه داشته است؟

اگر جوابتان به سوال‌های بالا مثبت است، بهتر است که به ادامه مقاله توجه کنید. در این مقاله در خصوص نحوه برخورد صحیح با خواسته‌های کودک و جلوگیری از ایجاد توقعات اشتباه در او صحبت شده است تا خانواده‌ها بتوانند تربیت بهتری داشته و افراد سالم‌تری تحویل جامعه دهند. مطمئنا همه والدین دوست دارند که کودکشان از هر لحاظ چه جسمی و چه روانی سالم باشد و هیچ پدر و مادری از قصد به فرزند خود آسیب نمی‌رسانند. اما باید گفت که آسیب‌های وارد شده به کودکان به دلیل ناآگاهی و عدم تجربه کافی والدین انکار ناپذیر است.

دلایل ایجاد توقع و خواسته‌های نامطلوب در کودکان

به طور معمول دو دلیل اصلی برای پرتوقع شدن کودک وجود دارد که هر دو آن‌ها با صرف وقت و تلاش قابل حل و درمان است. این دلایل شامل:

توجه زیاد پدر و مادر

گاهی اوقات والدینی که خودشان در کودکی مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند بعد از بچه‌دار شدن به دلیل این که نمی‌خواهند کودکشان مشکلات آن‌ها را تجربه کند، توجه بیش از اندازه نثار فرزند خود می‌کنند. آن‌ها مدام برای کودکشان اسباب بازی‌های مختلف می‌خرند و وقت بسیاری به او اختصاص می‌دهند دریغ از این که این نوع تربیت باعث ایجاد مشکلات بسیاری برای فرزندشان شده و او را به فردی محق و طلب کار تبدیل می‌کند.
این کودکان به این که همه چیز طبق خواسته آن‌ها پیش برود، عادت می‌کنند و تصور می‌کنند که اطرافیان فقط باید در خدمت آن‌ها باشند، اما روال دنیا این گونه پیش نمی‌رود. دیر یا زود والدین این کودک متوجه می‌شوند که فرزندشان همیشه مدعی است و زمانی که سعی می‌کنند به او بفهمانند که بعضی از خواسته‌ها را نمی‌توانند برایش برآورده کنند، با شکایت و گریه مواجه می‌شوند زیرا کودک تنها به روش قبلی والدین خود عادت دارد و روش دیگری برایش قابل قبول نیست. او به قدرتی که قبلا داشته عادت کرده است.

کودک در این زمان ممکن است از جملاتی نظیر “از شما متنفرم”، “شما والدین بدی هستید”، یا “شما دیگر مرا مانند قبل دوست ندارید”، استفاده کند. شنیدن این جملات برای والدینی که توجه و عشق بسیاری نثار فرزند خود کرده‌اند می‌تواند بسیار سخت باشد.

عدم حضور والدین

در حالتی دیگر زمانی که پدر و مادر با یکدیگر مشکل داشته باشند و سازگار نباشند، کودک احساسات بدی را تجربه می‌کند که برای او با آگاهی کمی که دارد تجربه این احساسات بسیار مشکل است. ممکن است والدین بخواهند از یکدیگر جدا شوند یا قبلا جدا شده باشند؛ در این حالت کودک دچار ترس از دست دادن عشق و امنیت شده که برای جبران آن ممکن است بهانه‌گیر شده و خواسته‌هایش بیشتر شود. در این حالت کودک خواسته‌هایش بیشتر می‌شود زیرا بلد نیست که چگونه نیاز خود را به دریافت عشق بروز دهد.

در برخی شرایط ممکن است پدر و مادر با یکدیگر مشکلی نداشته باشند و شرایط شغلی، تحصیلی و … منجر به عدم حضور یکی از والدین در خانه شود که در این صورت نیز احتمال دارد کودک در مقابل فقدانی که تجربه می‌کند، بهانه‌گیر شود.

بهترین رفتار مقابل خواسته‌های نابجای کودک

در مرحله اول باید مشخص شود که چه چیزی باعث شده کودک خواسته‌های نابه‌جا داشته باشد یا بهانه‌گیر شود. در صورتی که علت رفتارهای کودک شما عدم حضور والدین باشد باید با او صحبت کنید و به او نشان دهید که به او اهمیت می‌دهید و او را مانند قبل دوست دارید. در صورتی که تنش‌های موجود در خانه بر فرزند شما اثر گذاشته جلسات مشاوره می‌تواند در کاهش تنش‌ها بسیار موثر واقع شده و آسیب کم‌تری گریبان‌گیر کودکتان شود.

در حالت دیگر در صورتی که کودک شما به دلیل توجه بیش از اندازه، خواسته‌های نابه‌جا پیدا کرده است وقت آن است که یکسری محدودیت‌ها و قوانین مشخص کنید. همان طور که گفته شد در ابتدا ممکن است فرزندتان به تغییر رفتار شما واکنش بسیاری نشان دهد اما شما برای این که آینده‌نگر باشید و از ایجاد آسیب‌های بیشتر به کودکتان در آینده جلوگیری کنید، لازم است که به قوانین جدید پایبند باشید. بسیار مهم است که در این مرحله شما و همسرتان با یکدیگر یکی باشید. اگر این مرحله‌ی تغییر برای شما مشکل است می‌توانید از کمک مشاوره برای تسهیل شرایط بهره‌مند شوید.

به صورت کلی در برخورد با خواسته‌های کودک موارد زیر را در نظر بگیرید:

1. از یک لحن ملایم و قاطع برای توضیح محدودیت‌ها و قوانین استفاده کنید.
2. تفاوت میان نیاز و خواسته را برای کودکتان توضیح دهید. به او بگویید که نیاز شامل مواردی نظیر غذا، لباس و خانه است و خرید اسباب بازی و یا تنقلات در دسته خواسته‌ها قرار می‌گیرد.
3. مدل خوبی برای کودکتان باشید. زمانی که خواسته‌ای دارید از عباراتی نظیر در صورت امکان یا لطفا استفاده کنید و در قبال کاری که دیگری برای شما انجام می‌دهد، تشکر کنید.
4. در صورتی که فرزندتان با لحن نامناسبی از شما چیزی خواست، نحوه صحیح تقاضا را به او یاد دهید و کلمات او را اصلاح کنید.
5. نه گفتن را یاد بگرید. اگر کودک شما خواسته نابجایی داشت، به او نه بگویید و علتش را نیز توضیح دهید. این موضوع در سلامت کودک بسیار مهم است که به او نشان دهید هر چیزی را نمی‌تواند داشته باشد.
6. با همسرتان صحبت کنید و به یک الگوی مشخص برای برخورد با خواسته‌های کودکتان برسید. هماهنگی در تربیت کودک بسیار حائز اهمیت است.
7. رفتارهای خوب کودکتان را تحسین کنید و همیشه فقط بر رفتارهای نامناسب او تمرکز نکنید.

زمانی که فرزندان متوجه خیانت پدرشان می‌شوند معمولاً دچار سردرگمی شده و سؤالاتی از این قبیل برایشان ایجاد می‌شود: در مواجهه با خیانت پدر چه برخوردی باید داشته باشند؟ در صورتی که مادر از خیانت خبر نداشته باشد، آیا باید او را در جریان قرار دهند؟ آیا لازم است که مانع پدرشان شوند؟ این در حالی است که خود فرزندان نیز در هر سنی که باشند به صورت مستقیم از خیانت پدر آسیب می‌بینند.

در این مقاله با بررسی آسیب‌های ناشی از خیانت پدر، در خصوص نحوه برخورد با این موضوع و گذشتن از احساسات منفی ناشی از آن صحبت شده است.

تأثیرات منفی خیانت پدر بر فرزندان

الگوی خیانت می‌تواند به شکل ارثی از یک نسل به نسل دیگر منتقل شود. فرزندان پدری که خیانت می‌کند به احتمال بیشتری در آینده به همسر خود خیانت می‌کنند. یکی از درس‌هایی که فرزندان از پدر خیانت‌کار می‌گیرند این است که هر کاری که دوست داشته باشند، می‌توانند انجام دهند و نیازی نیست عواقب کار خود را در نظر بگیرند. تحقیقات نشان داده است که تجربه خیانت پدر در کودکی تأثیرات خاموشی بر روان کودک می‌گذارد که ممکن است تا زمانی که فرد وارد رابطه عاطفی نشود، خود را نشان ندهد.

علاوه بر آن فرزندانی که با خیانت پدر به مادر مواجه می‌شوند، احساس می‌کنند که به آن‌ها نیز خیانت شده و اغلب توانایی خود را برای اعتماد کردن از دست می‌دهند. همچنین ممکن است تصور کنند که لیاقت دوست داشته شدن و تعهد شریک عاطفی خود را ندارند.

درک دلایل خیانت پدر به مادر

در مواجه شدن با خیانت پدر بهتر است با دلایل خیانت آشنا شویم تا بتوانیم به درک بهتری از شرایط برسیم. این موضوع به این معنی نیست که بد بودن خیانت را توجیه کنیم، بلکه با دانستن دلایل خیانت می‌توانیم با آسیب کم‌تری با موضوع برخورد نماییم. البته باید در نظر گرفت که انسان‌ها موجودات پیچیده‌ای هستند و دلایل مطرح شده در ادامه به طور قطع ممکن است شامل حال خانواده شما نشود.

1. دو نوع فرد خیانت‌کار وجود دارد. نوع اول خیانت‌کار فرصت طلب و نوع دوم خیانت‌کار سریالی است. نوع اول به این معنی است که فرد در موقعیتی قرار می‌گیرد که او را به خیانت وا می‌دارد، اما در نوع دوم فرد خیانت‌کار با خواست خود و با برنامه‌ریزی به خیانت روی می‌آورد و خود را برای این کار محق دانسته و احساس پشیمانی نمی‌کند. والدین خیانت‌کار در اکثر موارد از نوع اول هستند.
2. مونوگامی (تک همسری) معمولاً برای انسان‌ها مشکل است. طبیعت در طول تکامل کسانی را انتخاب کرده که توانسته‌اند با اشخاص بیشتری رابطه برقرار کنند و ژن‌های خود را به نسل بعد منتقل نمایند. بنابراین ما نیز به تبعیت از اجدادمان میل به چند همسری داریم. البته این موضوع به این معنی نیست که انسان نمی‌تواند متعهد باشد و هیچ رابطه‌ای بدون خیانت نیست.
3. اکثر افراد دوست ندارند که خیانت کنند. بنابراین بدانید که پدر شما نیز برای خیانت برنامه‌ریزی نکرده است. خیانت زمانی رخ می‌دهد که به صورت هم‌زمان فرصت، تمایل جنسی و نیاز تأمین نشده وجود داشته باشد. فرد خیانت‌کار تصور می‌کند که نمی‌تواند نیازهای خود را از رابطه با همسرش تأمین کند. این نیازها بیشتر شامل صمیمیت، درک شدن و تحسین شدن است و در موارد کمی به دلیل هوس و نیاز جنسی می‌باشد.
4. انسان‌ها معمولاً بر اساس احساساتشان رفتار می‌کنند و نه بر اساس منطق. در صورتی که فرصت، تمایل جنسی و نیاز تأمین نشده وجود داشته باشد، اختیار و منطق کم‌تر می‌تواند از خیانت فرد جلوگیری کند. البته این موضوع به این معنی نیست که فرد خیانت‌کار نباید پاسخگوی اعمال خود باشد.

کنار آمدن با احساسات منفی ناشی از خیانت پدر

زمانی که شما به خیانت پدر پی می‌برید، ممکن است کل دنیا برایتان زیر و رو شود و احساساتی نظیر خشم، ناامیدی، گیجی، گناه، خجالت و احساس این که به شما خیانت شده، داشته باشید. در ادامه روش‌هایی برای کنار آمدن با این احساسات منفی ارائه شده است:

1. بدانید که این موضوع تقصیر شما نیست. شما هیچ تأثیری در خیانت پدرتان نداشته‌اید. این که پدرتان به مادرتان وفادار نبوده مربوط به وضعیت احساسی و رابطه میان والدینتان است.
2. اجازه ندهید که احساس خجالت والدینتان روی شما تأثیری بگذارد. شما ممکن است احساس کنید که دوست ندارید دیده شوید چون کل دنیا خیانت پدرتان را می‌داند. این موضوع درست نیست، حتی اگر کل اطرافیانتان از این مسئله اطلاع داشته باشد. در نظر داشته باشید که شما هیچ کار اشتباهی انجام نداده‌اید و دلیلی ندارد که احساس شرم داشته باشید.
3. اشکالی ندارد که از پدرتان عصبانی باشید. پدر شما رفتار بدی داشته که بر کل خانواده اثر گذاشته است. پس اشکالی ندارد که نسبت به او احساس خشم داشته باشید. اما اجازه ندهید که احساس خشم کنترل شما را در دست بگیرد و ریشه بدواند. احساس خشم در طولانی مدت می‌تواند به شما آسیب برساند.
4. با یک فرد معتمد صحبت کنید. بیان احساسات بدون این که کسی شما را قضاوت کند، می‌تواند برای تخلیه احساسات منفی مفید باشد.
5. با یک مشاور صحبت کنید. مشاور خانواده در خصوص مشکلات خانوادگی، خیانت والدین و تأثیرات منفی آن در خانواده تخصص دارد و می‌تواند به شما کمک کند که با حداقل میزان آسیب این شرایط را پشت سر بگذارید.
6. زندگی خود را با کیفیت قبلی ادامه دهید. بدون توجه به این که چه بر سر رابطه‌ی پدر و مادرتان می‌آید، اهداف تحصیلی و شغلی خود را دنبال کنید.
7. اجازه ندهید که اشتباه دیگری بر زندگی شما تأثیر بگذارد و هویت شما را تعریف کند. شما نباید به دلیل این که پدرتان خیانت کرده اعتمادتان را به همه آدم‌های اطرافتان از دست بدهید. خیانت در روابط شایع است و ممکن است اتفاق بیافتد اما در نظر داشته باشید که اکثر افراد به روابط خود پایبند هستند و خیانت نمی‌کنند.

نحوه برخورد با پدر خیانت‌کار

به طور قطع رابطه شما با پدرتان بعد از برملا شدن خیانت آسیب می‌بیند، اما این که در ادامه به چه شکل پیش رود به این بستگی دارد که قبل از خیانت رابطه‌تان چگونه بوده است. توجه داشته باشید که شاید به نظر برسد که پدرتان به شما نیز خیانت کرده اما در واقع این خیانت تنها معطوف به مادرتان می‌شود. در برخورد با خیانت پدر موارد زیر را در نظر بگیرید:

1. بی‌طرف باشید. شاید سخت باشد که در این شرایط طرف مادرتان را نگیرید، اما حقایقی وجود دارد که ممکن است شما از آن‌ها با خبر نباشید. وظیفه شما نیست که بین پدر و مادرتان وساطت کنید. اجازه دهید که آن‌ها خودشان مشکلات زناشویی خود را برطرف کنند.
   – اگر مادرتان در جریان خیانت نیست به او چیزی نگویید. این وظیفه شما نیست که حقایق را فاش کنید.
   – اجازه ندهید که والدینتان علیه والد دیگر از شما استفاده کنند.
   – سنگ صبور والدینتان نباشید. شما فرزند آن‌ها هستید و نباید مشکلات آن‌ها را بر دوش بکشید. این وظیفه والدین است که از شما در برابر مشکلات و آسیب‌ها محافظت کنند.
2. با پدر و مادرتان با احترام و عشق رفتار کنید. اگرچه به دلیل خشمی که نسبت به پدرتان دارید ممکن است نتوانید رفتار مناسبی با او داشته باشید، اما در نظر بگیرید که پدرتان تنها به مادرتان خیانت کرده و شما را به شکل قبل دوست دارد. پس با هر دوی آن‌ها به یک شکل رفتار کنید.
3. موضع خود را برای آن‌ها مشخص کنید. بگویید که موافق رفتار پدرتان نیستید اما در مشکلات میان آن‌ها دخالت نمی‌کنید.
4. پدرتان را ببخشید. شاید شما نتوانید پدر خود را مانند قبل ببینید و دیدگاهتان نسبت به او تغییر کرده باشد. اما این را مرحله‌ای از بزرگ شدن بدانید زیرا شما دیگر مانند کودکی پدر و مادرتان را مصون از خطا نمی‌بیند و با واقعیت‌های زندگی آشنا شده‌ و به شناخت بهتری رسیده‌اید.

اعتماد به نفس به معنای خیلی ساده یعنی چطور راجع به خودمان فکر می‌کنیم یا چگونه خود را قضاوت می‌کنیم. افرادی که اعتماد به نفس بالایی دارند احساس خوبی نسبت به خود و به صورت کلی زندگی دارند و به شیوه بهتری با چالش‌های زندگی مواجه می‌شوند. اما افرادی که اعتماد به نفس پایینی دارند، خودشان و زندگی را منفی‌تر و بحرانی‌تر از آن چیزی که واقعا هست، میبینند و چالش‌های زندگی را با استرس بیشتری پشت سر می‌گذارند یا تصور می‌کنند توانایی مقابله با مشکلات را ندارند. مهمترین مسئله این است که بدانیم کمبود اعتماد به نفس تقصیر خود فرد نیست. فاکتورهای مختلفی نظیر ژنتیک، فرهنگ، تجربیات دوران کودکی و … در میزان اعتماد به نفس نقش دارد. اما این به این معنی نیست که فرد نمی‌تواند اعتماد به نفس خود را تقویت کند یا الگوهای گذشته را از بین ببرد.

با توجه به این که افراد بسیاری ممکن است با کمبود اعتماد به نفس مواجه باشند، در این مقاله در خصوص اعتماد به نفس و سایر موارد مرتبط با آن صحبت شده است.

علائم و نشانه‌های کمبود اعتماد به نفس

افرادی که اعتماد به نفس پایین دارند معمولاً از قرار گرفتن در جمع‌های ناآشنا یا موقعیت‌‌های اجتماعی اجتناب می‌کنند. این افراد کم‌تر کارهای جدید را امتحان کرده و از مسائل چالش برانگیز دوری می‌کنند. در کوتاه مدت این اجتناب باعث می‌شود که زندگی مطمئن‌تر و امن‌تری داشته باشند، اما در دراز مدت دچار تنهایی، افسردگی و اضطراب می‌شوند. این افراد ممکن است برای غلبه بر کمبود اعتماد به نفس به عادت‌هایی نظیر مصرف الکل و مواد مخدر روی بیاورند.

از علائم دیگر افراد با اعتماد به نفس پایین این است که به راحتی نظرات خود را در مقابل دیگران بیان نمی‌کنند و معمولاً خود را موافق جمع نشان می‌دهند. این افراد تمرکز بسیاری بر رفتار خودشان داشته و نگران مورد قضاوت قرار گرفتن از جانب اطرافیانشان هستند. این افراد در روابط احساسی‌شان نیز دچار مشکل می‌شوند؛ به طور مثال هر چیزی را ممکن است به خودشان بگیرند، اگر شریک احساسی‌شان به آن‌ها بگوید که میخواهد کمی تنها باشد، ممکن است تصور کنند شریکشان آن‌ها را دوست نداشته یا توجه کافی به آن‌ها ندارد و با این که او چنین منظوری نداشته‌، با برخوردهای شدیدی مواجه شود.

دلایل کمبود اعتماد به نفس

عوامل مختلفی در ایجاد اعتماد به نفس پایین نقش دارند که از جمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ژنتیک و خلق و خو

ژنتیک در میزان ترشح هورمون‌های افزایش دهنده اعتماد به نفس نظیر سروتونین می‌تواند تاثیرگذار باشد. ۲۵ الی ۵۰ درصد ویژگی‌های شخصیتی به عوامل ارثی وابسته است. اگر شما به صورت ذاتی به خصوص در موقعیت‌های ناشناخته فردی محتاط هستید، ممکن است بیشتر از سایر افراد “اجتناب رفتاری” داشته باشید. در این صورت ممکن است به نظر برسد اعتماد به نفس پایینی دارید.

تجربیات زندگی

آسیب‌ و سوء استفاده جسمی و احساسی می‌تواند بر احساس ارزشمندی افراد تأثیر بگذارد. علاوه بر آن شیوه تربیت والدین نیز در میزان اعتماد به نفس موثر است. به طور مثال اگر والدینی داشته باشید که مرتب شما را با دیگران مقایسه کنند و دستاوردهای شما را کوچک جلوه دهند، اعتماد به نفس شما آسیب می‌بیند. همچنین مشکلات روانی والدین یا سوء مصرف مواد در آن‌ها نیز می‌تواند آسیب‌زا باشد.

مسخره شدن در دوران کودکی به دلیل ویژگی‌های ظاهری، هوش یا توانایی‌های ورزشی بر اعتماد به نفس تأثیر می‌گذارد. این موضوع تنها مختص کودکی نیست، بلکه در بزرگسالی نیز تحقیر شدن در محل کار یا توسط اشخاص دیگر می‌تواند در میزان دنبال کردن خواسته‌ها و عملکرد تاثیرگذار باشد.

از دیگر مواردی که در این گروه قرار می‌گیرد، جنسیت است. تحقیقات نشان داده است که خانم‌ها بیشتر از آقایان نگران این هستند که چطور به نظر می‌رسند و به همین خاطر کم‌تر خود را در معرض ریسک قرار می‌دهند. البته ویژگی‌های نژادی و فرهنگی نیز می‌تواند بر این موضوع تأثیر بگذارد. اگر شما در فرهنگی تربیت شوید که در معرض تبعیض جنسیتی قرار بگیرید، ممکن است پیام‌های اشتباه در خصوص توانایی‌های بالقوه و قابلیت‌های خود دریافت نمایید.

باورهای اشتباه

یکی از الگوهای اشتباه که بر میزان اعتماد به نفس تأثیر می‌گذارد ایده‌آل گرایی است. اگر فرد تصور کند که قبل از هر اقدامی باید همه جوانب را در نظر بگیرید و با آمادگی کامل برای هر چیزی اقدام نماید، ممکن است از انجام بسیاری از کارها اجتناب کند و خود را از بسیاری جهات محروم نماید.

جهان اطراف ما

غالبا رسانه‌ها این پیام را به افراد می‌دهند که چیزی کم دارند تا بتوانند محصولات و خدمات خود را به آن‌ها بفروشند. آن‌ها کاری می‌کنند که شما احساس بدی نسبت به خودتان داشته باشید و ویژگی‌هایی را که تا قبل بد نمی‌دانستید یا اصلا نمی‌دیدید به عنوان مشکل قلمداد کنید. استفاده فراگیر شبکه‌های اجتماعی نیز تأثیر مخربی بر اعتماد به نفس افراد می‌گذارد زیرا هیچکس ویژگی‌های منفی خود را به اشتراک نمی‌گذارد و این تصور برای افراد ایجاد می‌شود که زندگی دیگران بر خلاف زندگی آن‌ها ایده‌آل است.

اضطراب و افسردگی

بسیار شایع است که اضطراب و افسردگی با مشکلات مربوط به اعتماد به نفس همراه باشد. در صورتی که به دنبال درمان اضطراب و افسردگی هستید می‌توانید بر اعتماد به نفس خود نیز کار کنید.

افزایش اعتماد به نفس

در ادامه به برخی روش‌های تقویت اعتماد به نفس اشاره شده است.

توانایی‌های خود را شناسایی کنید

همه افراد دارای مهارت‌ها و استعدادهای منحصر به فرد هستند. این مهارت‌ها می‌تواند شامل آشپزی، موسیقی، دوست خوب بودن و … باشد. افراد از انجام کارهایی که در آن‌ها توانمند هستند، احساس خوبی پیدا کرده و اعتماد به نفسشان افزایش می‌یابد.

روابط سالم بسازید

از گذراندن وقت با کسانی که شما را تحقیر می‌کنند یا پایین می‌آورند، اجتناب کنید یا به آن‌ها بگویید که رفتار آن‌ها به شما آسیب می‌زند. با کسانی وارد رابطه شوید که مثبت هستند و شما را تحسین می‌کنند.

با خودتان مهربان باشید

خودتان را قضاوت نکنید و بیش از حد بر رفتار و گفتار خود متمرکز نشوید. دلیلی ندارد که شما کامل باشید تا احترام دیگران را کسب کنید. شما با تمام ویژگی‌های مثبت و منفی‌تان قابل احترام و ارزشمند هستید؛ پس بیش از اندازه بر کامل بودن تأکید نکنید.

نه گفتن را یاد بگیرید

همان طور که گفته شد افرادی که اعتماد به نفس پایینی دارند تصور می‌کنند که باید خودشان را موافق دیگران نشان دهند و “نه” گفتن برایشان مشکل است. اما سرکوب احساسات می‌تواند آن‌ها را دچار خشم و نارضایتی کند. این افراد باید توجه داشته باشند که “نه” گفتن بر روابط تأثیر منفی نمی‌گذارد و حتی می‌تواند کمک کننده نیز باشد.

در یک کار چالش برانگیز مشارکت کنید

همه افراد انجام دادن بعضی کارها ممکن است برایشان دشوار و ترسناک باشد. اما افراد با اعتماد به نفس بالا اجازه نمی‌دهند که احساسات منفی مانع از انجام علایقشان شود. برای خودتان یک هدف مانند شرکت کردن در یک کلاس یا مناسبت اجتماعی تعیین کنید. انجام این نوع فعالیت‌ها و موفقیت در آن‌ها می‌تواند به بهبود اعتماد به نفستان کمک کند.

با یک روانشناس صحبت کنید

معمولاً افراد به سختی می‌توانند به تنهایی نقاط تاریک شخصیتشان را ببینند و آن را ریشه یابی کنند. صحبت با یک روانشناس به افراد کمک می‌کند که راحت‌تر مشکلات خود را نظیر پایین بودن اعتماد به نفس ببینند و آن را ریشه یابی کنند. در بسیاری از موارد پیدا کردن علت مشکلات می‌تواند در روند درمان بسیار کمک کننده باشد.

زمانی که افراد کلمه وابستگی ناسالم یا اعتیاد را می‌شنوند، معمولاً ذهنشان به سمت وابستگی به مواد یا الکل می‌رود. اما در واقع وابستگی ناسالم می‌تواند بسیار فراتر از وابستگی‌ به یک ماده باشد. فقط کافی است به جای کلمه “ماده” کلمه “رفتار” را قرار دهیم تا با وسعت وابستگی‌های ناسالم آشنا شویم. افراد ممکن است به غذا خوردن، قمار، رابطه جنسی، خرید کردن و… اعتیاد داشته باشند. پس به صورت کلی می‌توان گفت اعتیاد به معنای هر وابستگی ناسالم است که زندگی روزمره را مختل کرده و مشکلاتی ایجاد نماید.

در این مقاله در خصوص انواع رایج وابستگی‌های ناسالم و روش درمان آن‌ها صحبت شده است.

تشخیص وابستگی‌های ناسالم

همه افراد یکسری علایق و سرگرمی‌ها داشته که ترجیح می‌دهند ببخشی از ساعات خود را به آن اختصاص دهند. هر نوع رفتار یا علاقه به انجام کاری وابستگی ناسالم محسوب نمی‌شود. برای این که به یک عادت، وابستگی ناسالم گفته شود باید فاکتورهای زیر را در نظر گرفت:

• شخص در نتیجه وابستگی خود مبتلا به مشکلات روانی یا جسمی شود.
• شخص در روابطش در خانه یا محل کار دچار مشکل شود.
• شخص دچار پیامدهای منفی دیگر در نتیجه وابستگی شدید و انجام مکرر عمل مورد نظر شود. به طور مثال شخصی که به قمار اعتیاد دارد ممکن است که همه دارایی‌های خود را از دست داده و ورشکست شود.
• شخص علیرغم این پیامدهای منفی نتواند از وابستگی خود دست بکشد.

انواع وابستگی ناسالم

کارشناسان بر سر این که بعضی از رفتارها اعتیاد محسوب می‌شوند یا خیر، اتفاق نظر ندارند، اما به صورت کلی هشت مورد از وابستگی‌های ناسالم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

وابستگی به قمار

وابستگی به قمار یا اختلال قمار نوعی اعتیاد است که زندگی، شغل و خانواده فرد را به خطر می‌اندازد. غالباً کسانی که برای درمان اختلال قمار اقدام می‌کنند، مشکل قانونی پیدا کرده یا ورشکست شده‌اند. وابستگی به قمار مانند اعتیاد به مواد یا الکل است و همان ناحیه از مغز را درگیر می‌کند.

وابستگی به رابطه جنسی

اگرچه رابطه جنسی می‌تواند آرامش، صمیمیت و لذت ایجاد کند اما اعتیاد به آن می‌تواند مشکل‌آفرین باشد. افراد وابسته به رابطه جنسی برای ارضای هوس‌ها و نیازهای خود بیش از اندازه پیشروی کرده و عواقب و مشکلاتی را که برای خود یا طرف مقابل ممکن است ایجاد نمایند، در نظر نمی‌گیرند. این افراد زمان زیادی را برای برنامه ریزی رابطه جنسی یا انجام رابطه جنسی اختصاص می‌دهند که در ازای آن ممکن است شغل، روابط خانوادگی یا تقابلات اجتماعی آن‌‌ها تحت‌الشعاع قرار بگیرد. فرد وابسته به رابطه جنسی حتی ممکن است هزینه مادی بسیاری برای ارضای نیازهای خود صرف کند.

وابستگی به اینترنت

اکثر کارشناسان وابستگی به اینترنت را اختلال در نظر نمی‌گیرند با این حال این اعتیاد می‌تواند از کنترل خارج شده و مشکلاتی برای فرد در خانه یا محل کار ایجاد کند. همچنین بعضی از تحقیقات نشان داده است که وابستگی به اینترنت بر نواحی از مغز اثر می‌گذارد. وابستگی به اینترنت در ۶ الی ۱۴ درصد کاربران اینترنت ممکن است ایجاد شود.

وابستگی به خرید

خرید کردن یکی دیگر از رفتارهایی است که ممکن است از کنترل خارج شده و تبدیل به وابستگی ناسالم شود. آیا شما برای رهایی از حس بد خرید می‌کنید، اما بعد از آن دچار پشیمانی می‌شوید؟ اگر چنین است ممکن است که شما معتاد به خرید باشید. تحقیقات نشان داده که این نوع اعتیاد در خانم‌ها بیشتر از آقایان ایجاد می‌شود و ممکن است مشکلات فردی و یا مالی ایجاد نماید.

وابستگی به بازی کامپیوتری

وابستگی به بازی‌های کامپیوتری در پسرها و آقایان بیشتر از خانم‌ها به وجود می‌آید. در یک مطالعه نشان داده شده که ۱۰ درصد کسانی که سن ۸ تا ۱۸ سال دارند و به بازی کامپیوتری علاقه دارند، دچار وابستگی شده و بازی برایشان ورای تخیل بوده و تبدیل به واقعیت زندگی‌شان می‌شود.

وابستگی به عمل زیبایی

بعضی از افراد به شکل وسواس گونه به دنبال عمل زیبایی هستند و از یک دکتر به یک دکتر دیگر می‌روند تا متخصص پوست یا جراح پلاستیکی را پیدا کنند تا با آن‌ها همراه شود. این افراد از ظاهر خود حتی با عمل‌های زیبایی مکرر رضایت پیدا نکرده و خودشان را زشت می‌بینند. این وابستگی در نتیجه اختلال بدریخت انگاری بدن ایجاد می‌شود.

وابستگی به غذا

برای مدت زیادی کارشناسان تحقیق می‌کردند که آیا وابستگی به غذا یک اعتیاد است یا یک اختلال که در نتیجه یک عارضه دیگر ایجاد می‌شود. اما در واقع پرخوری یا وابستگی به غذا یک اعتیاد است که در ۳ درصد بزرگ‌سالان در آمریکا وجود دارد. علائم این اعتیاد شامل پرخوری برای رهایی از احساسات منفی، پرخوری زمان تنهایی و پشیمانی بعد از پرخوری است. علت ایجاد وابستگی به غذا هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما احتمالاً این وابستگی با افسردگی مرتبط باشد.

وابستگی به رفتارهای پرخطر

کسانی که به دنبال ماجراجویی و هیجان هستند، علائمی شبیه به افراد معتاد به مواد مخدر بروز می‌دهند. این افراد با انجام کارهای پر‌خطر مانند کوهنوردی، پرش در آسمان و … یک میزان هیجان به دست می‌آورند. اما به مرور زمان این افراد برای کسب همان میزان هیجان باید فعالیت پرخطرتری انجام دهند. انجام این فعالیت‌ها باعث ترشح مواد و هورمون‌هایی در بدن شده که در زمان مصرف مواد اعتیادآور در بدن تولید می‌شود.

رهایی از وابستگی‌های ناسالم

همان طور که گفته شد وابستگی‌های ناسالم و اعتیاد شامل طیف وسیعی است که می‌تواند از موارد مشخص مانند اعتیاد به هروئین یا کوکائین تا وابستگی به خرید، غذا و … گسترده باشد. در ادامه مراحل درمان وابستگی‌های ناسالم آورده شده است.

شناسایی وابستگی

در مرحله اول فرد باید وابستگی ناسالم خود را شناسایی کند. بعضی از افراد اعتیاد یا وابستگی خود را علیرغم گوشزد اطرافیان انکار می‌کنند، اما باید گفت که اولین مرحله درمان، پذیرش و اعتراف به اعتیاد است.

اجتناب از محرک‌ها

رفتارهای اجباری در نتیجه محرک‌های درونی یا بیرونی ایجاد می‌شوند. فرد وابسته باید تشخیص دهد که چه محرکی او را به تکرار عادت خود مجبور می‌کند. این محرک‌ها می‌تواند شامل خشم، تنهایی، خستگی، استرس، افسردگی، گرسنگی و … باشد. زمانی که فرد بتواند محرک خود را شناسایی کند، تنها کاری که لازم است قطع ارتباط میان محرک و رفتار اجباری است. به طور مثال اگر محرک فرد استرس است، در موقعیت استرس‌زا به جای رفتار اجباری، با یک دوست تماس بگیرد، نفس عمیق بکشد و یا قدم بزند.

تمرین کنترل ذهن و حضور در لحظه حاضر

معمولاً در زمان تنش، صدای ذهن فرد را به انجام رفتار اجباری وا می‌دارد. تکنیک‌های کنترل ذهن به افراد کمک می‌کند که صدای ذهن خود را خاموش کنند و با شروع محرک، به سراغ وابستگی و اعتیاد خود نروند. از تکنیک‌های کنترل ذهن و حضور در لحظه می‌توان به یوگا و مراقبه اشاره کرد.

پیدا کردن ریشه مشکل

شما ممکن است برای رهایی از یک رفتار یا مشکل، به یک رفتار دیگر اعتیاد پیدا کنید. به طور مثال ممکن است برای رهایی از وابستگی به الکل، به کار زیاد یا پرخوری رو بیاورید. اما این راه‌حل مشکل شما را حل نکرده و تنها از یک دام به دام دیگری می‌افتید. در غالب موارد علت اعتیاد شما ریشه در مسائل درونی دارد که لازم است شناسایی شود.

با یک روانشناس صحبت کنید

صحبت با یک روانشناس مجرب به شما کمک می‌کند که محرک رفتار اجباری خود را پیدا کرده و با استفاده از راه‌کارهای مناسب در جهت قطع ارتباط میان محرک و رفتار اجباری قدم بردارید. همچنین روانشناس به شما کمک می‌کند که ریشه درونی مشکل خود را شناسایی کرده و به شناخت بهتری نسبت به خود و موقعیتتان برسید.

تعریف نظم برای اشخاص مختلف متفاوت است. شاید شنیده باشید که نظم برای بعضی از افراد در بی‌نظمی تعریف می‌شود. تفاوت در نیاز به نظم و سازماندهی در بین کسانی که هم خانه هستند مشکلات بسیاری ایجاد می‌کند. این مسئله در بین زوجین نیز شایع است. شما ممکن است از خیلی جهات با همسر خود تفاهم داشته باشید، اما زمانی که به نظم و مرتب کردن وسایل برسید، شاهد اختلاف نظر بسیاری شوید. غالبا خانم‌ها بر این عقیده هستند که بیشتر کارهای خانه را آن‌ها انجام می‌دهند؛ این در حالی است که آقایان نیز اظهار می‌دارند در کارهای خانه به اندازه مساوی سهیم هستند.

این اختلاف نظرها سبب ایجاد بحث و درگیری در میان زوجین می‌شود. به همین منظور در این مقاله در خصوص راهکارهای مقابله با بی نظمی و شلختگی همسر صحبت شده است.

راهکارهای مقابله با بی نظمی و شلختگی همسر

این مسئله که روزانه با شلختگی همسرتان مواجه شوید، می‌تواند بسیار خسته کننده باشد، اما غر زدن و شکایت کردن مداوم تاثیری ندارد و فقط آرامش خانه را برهم زده و میان شما و همسرتان فاصله می‌اندازد. در این بخش به کمک مشاورین خانواده راهکارهایی برای مقابله با شلختگی همسر ارائه شده است.

سعی کنید از دید همسرتان به قضایا نگاه کنید

خیلی آسان است که روزانه از شلختگی همسرتان شکایت کنید اما راه کار بهتر این است که سعی کنید از دید او به مسائل نگاه کنید. شاید همسر شما شیفت شب کار می‌کند و در روز به استراحت و سایر وظایفش می‌پردازد. شاید همسر شما نمی‌خواهد باعث آزارتان شود و فقط حساسیت کمتری نسبت به بی‌نظمی داشته و به اندازه شما متوجه به هم ریختگی نمی‌شود. به این موضوع نیز دقت داشته باشید که خانم‌ها نگاه ریزبین‌ و دقیق‌تری نسبت به آقایان دارند که این مورد در تقسیم بندی کارها بهتر است در نظر گرفته شود. سعی کنید بدون قضاوت به مشکلاتتان نگاه کنید.

یک لیست از مسائلی که شما را آزار می‌دهد، تهیه کنید

ممکن است همسر شما مهارت ضعیفی در تا زدن لباس داشته باشد یا هیچ‌وقت سینک ظرف‌شویی را خالی نکند، اما در انجام سایر کارهای خانه ماهر باشد. یک لیست از کارهایی که همسرتان در آن‌ها ناتوان است و یک لیست از کارهایی که به خوبی انجام می‌دهد، تهیه کنید. با انجام این کار تمرکزتان از نقاط منفی همسرتان برداشته شده و در برخورد با او صبر بیشتری نشان می‌دهید. شما باید به نظر همسر خود نیز احترام بگذارید. چرا فقط خواسته شما باید اجرا شود؟ چه کسی می‌تواند بگوید که چه سطح از تمیزی قابل قبول است؟ معیار انسان‌ها در خصوص تمیزی با یکدیگر فرق دارد. شما باید به دنبال راه حلی باشید که برای هر دو نفر شما راحت و راضی کننده باشد.

یک زمان مشخص برای صحبت تعیین کنید

از آن جایی که شما با یکدیگر زندگی می‌کنید ممکن است این مسئله بیهوده به نظر برسد. اما کارشناسان بر این باور هستند که تعیین یک زمان هفتگی یا ماهانه برای صحبت کردن در خصوص شرایط می‌تواند بسیار مفید باشد و سبب ‌شود که افراد احساسات و نیازهای خود را در عصبانیت و به یک شکل نامناسب ابراز نکنند. شما باید با یکدیگر در آرامش صحبت کنید و به یک سناریو برسید که برای هر دو نفر شما راضی کننده باشد. اگر بتوانید در خصوص بی نظمی و شلختگی همسرتان به راحتی صحبت کنید، در خصوص سایر مشکلات نیز می‌توانید به یک راه حل مناسب برسید.

برای تمیز کردن خانه کمک بگیرید

شما می‌توانید یک بار در ماه از نیرو خدماتی کمک گرفته تا در تمیز کردن خانه به شما کمک کند. زوجین در ابتدای زندگی علاقه دارند که کارهای خانه را خودشان به تنهایی انجام دهند اما کمک گرفتن از بیرون به خصوص برای نظافت‌های کلی می‌تواند مفید باشد و مشکل شما را کم‌تر کند.

تشویق یکدیگر را فراموش نکنید

ممکن است همسر شما با خواسته شما مبنی بر رعایت بیشتر نظم موافق باشد و برای رسیدن به آن تلاش کند. در این شرایط شما باید در نظر بگیرید که تغییر کردن بسیار مشکل است؛ پس هر قدم کوچکی که همسرتان بر می‌دارد ببینید و به خاطر آن تشکر کنید. زمانی که همسر شما دیده شود و از جانب شما مورد تحسین قرار بگیرید، انگیزه بیشتری برای تغییرات بیشتر پیدا می‌کند. تغییر یک شبه انجام نمی‌شود، پس کمی صبور باشید و در این زمان به همسرتان انگیزه کافی برای تغییرات بیشتر بدهید.

دقیق‌تر نگاه کنید

خودتان را بهتر ببینید. دقت کنید که به چه دلیل بی نظمی و شلختگی همسرتان شما را آزار می‌دهد. شاید شما دچار اختلال وسواس باشید که این اختلال در مسائل دیگر زندگی شما نیز سبب ایجاد مشکل شده باشد. به طور مثال ممکن است شما علاوه بر نظم، عجول نیز باشید یا انتظارات بیش از حد از خودتان داشته و مدام خودتان را قضاوت کنید. از طرف دیگر به رفتارهای همسرتان نیز نگاه دقیق‌تری داشته باشید. شاید والدین همسرتان به او هیچ‌وقت کاری محول نکرده باشند و این موضوع سبب شده که وی احساس مسئولیت کمی داشته باشد. علت رفتار و احساس خود و همسرتان را پیدا کنید. هر رفتار همسرتان نشان دهنده این نیست که اهمیت کمی به شما می‌دهد یا خواسته شما را در نظر نمی‌گیرد. زمانی که به شناخت بیشتری از خودتان و همسرتان برسید، راحت‌تر می‌توانید او را درک کنید و قضاوت کمتری داشته باشید.

از مشاور خانواده کمک بگیرید

اگر هیچ کدام از موارد گفته شده برای شما مفید واقع نشود و بی نظمی و شلختگی همسرتان همچنان شما را آزار ‌دهد، می‌توانید از یک متخصص و مشاور خانواده کمک بگیرید. مشاور خانواده به بررسی الگوهای روابط میان اعضا و نقش هر یک از زوجین می‌پردازد و از نقاط قوت شخصیتی هر یک برای برطرف کردن مشکل پیش آمده بهره می‌برد. گاهی اختلافات میان زوجین به هیچ نتیجه‌ای نمی‌رسد و در نهایت هر یک از زوجین تنها به خودشان حق می‌دهند. در این شرایط شنیدن نظرات یک شخص متخصص و بی‌طرف می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.