راه های افزایش هوش هیجانی کدامند؟

هوش هیجانی چیست؟

هوش هیجانی یا EQ مهارت توانایی شناخت هیجانات و احساسات خود و دیگران، بیان و درک این احساسات و مدیریت آنها است. هوش هیجانی اکتسابی است و ما می توانیم با یادگیری و تمرین برخی روش ها هوش هیجانی مان را افزایش دهیم. افزایش هوش هیجانی باعث افزایش سازگاری فرد با محیط می شود.

راه های افزایش هوش هیجانی

برای افزایش هوش هیجانی ابتدا باید از هیجانات و احساس های مختلف آگاهی پیدا کرد و آنها را شناخت. یکی از راه های شناخت احساسات، توجه به حالت چهره و بدن یا لحن صدای خود و دیگران است. از این طریق می توانیم بفهمیم چه احساسی داریم و هنگام داشتن این احساسات بدن و چهره مان چه حالتی پیدا می کند. به عنوان مثال هنگام احساس عصبانیت چهره مان در هم می رود و اخم می کنیم، دستمان مشت می شود، ضربان قلب و تنفس مان تندتر می شود و … . بنابراین مشاهده و دقت به رفتار دیگران یکی از راه های تقویت هوش هیجانی است.
بیان احساسات و در میان گذاشتن آنها با دیگران راهی دیگر برای افزایش هوش هیجانی و درک بهتر احساسات است. بیان درست احساسات و همدلی کردن با دیگران مهارتی است که منجر به تقویت هوش هیجانی افراد می شود. همدلی با دیگران باعث درک احساسات آنها و توجه به نیاز ها و خواسته دیگران می شود. از طریق همدلی کردن ما خود را جای دیگران می گذاریم و سعی می کنیم احساسات طرف مقابل و عوامل بوجود آورنده این احساسات را درک کنیم.
توانایی مدیریت هیجان ها، چه هیجانات مثبت و چه منفی، مورد دیگری است که به افزایش هوش هیجانی افراد کمک می کند. بیشتر افراد در مدیریت احساسات منفی خود بیشتر مشکل دارند تا احساسات مثبت.

یکی از راههایی که به مدیریت هیجانات ناخوشایند کمک می کند تهیه لیستی از عواملی است که منجر به ایجاد احساسات منفی در شما می شود. با تهیه این لیست هم می توانید بهتر متوجه شوید که چه موقعیت هایی شما را آزرده می کند و هم می توانید پیش از اینکه در این موقعیت ها قرار بگیرید، از آنها اجتناب کنید و شرایط ایجاد احساسات ناخوشایند را در خود به وجود نیاورید.
فایده دیگر تهیه این لیست این است که شما می توانید درباره واکنش های دیگری که می توانید به این موقعیت ها داشته باشید فکر کنید. بنابراین به تدریج یاد می گیرید هنگام برخورد با هیجانات منفی و ناخوشایند رفتار های کمتر آسیب زا را جایگزین کنید و مدیریت احساسات خود را در دست بگیرید.
تقویت هوش هیجانی اگر از دوره کودکی شروع شود بهتر است. زیرا کودکان آمادگی بیشتری برای یادگیری دارند. می توان به کودک یاد داد که احساسات خود را بشناسد و با شناخت احساسات بتواند آنها را هم تفکیک کند. به عنوان مثال بازی هایی ترتیب داد تا ۴ هیجان اصلی شادی، غم، ترس و خشم را بتواند تشخیص دهد و حالت های چهره و بدنی آنها را بداند و از چهره و بدن خود و دیگران بتواند متوجه شود خود یا دیگران چه احساسی دارند. در مرحله بعد می توان به کودک نحوه واکنش مناسب به این هیجانات را آموزش داد. بیشتر کودکان در مورد مدیریت هیجانات خود، به ویژه کنترل خشم، نیاز به یادگیری و تمرین دارند. مثلا می توان به کودک آموزش داد بعد از اینکه احساسات خود را شناخت و متوجه شد احساسی که الان دارد احساس خشم و عصبانیت است، بتواند واکنش مناسب به آن را نیز تمرین کند و کنترل خشم را یاد بگیرد تا رفتاری انجام دهد که هم احساس خشمش را بروز داده باشد و هم کمترین میزان آسیب را به خود یا دیگران وارد کند. از این طریق می توان به افزایش هوش هیجانی کودک کمک کرد.