امروزه با تغییر جوامع و نسل جدید، مراسم خواستگاری نیز دستخوش تغییراتی شده است. در گذشته کم‌تر پیش می‌آمد که دختر و پسر قبل از خواستگاری با یکدیگر ارتباط داشته باشند و درواقع جلسه خواستگاری شروع آشنایی آن‌ها محسوب می‌شد. اما امروزه غالبا پسر و دختر قبل از تصمیم گیری برای ازدواج و آشنایی خانواده‌ها، با یکدیگر آشنا می‌شوند و بعد از مدتی بسته به شرایط در صورتی که معیارهای لازم را داشته باشند، برای ازدواج اقدام می‌کنند.

لازم به ذکر است که خواستگاری و آشنایی سنتی هنوز نیز در بسیاری از خانواده‌ها مخصوصا در شهرهای کوچک‌تر و خانواده‌های مذهبی دیده می‌شود و بسیاری از جوانان به این شکل با یکدیگر آشنا شده و تشکیل زندگی می‌دهند.

چه به شکل سنتی خواستگاری انجام شود و یا دختر و پسر قبل از تصمیم گیری برای ازدواج با یکدیگر رابطه داشته باشند، لازم است زمانی که برای ازدواج تصمیم می‌گیرند، در خصوص یکسری مسائل صحبت کنند. شما ممکن است تصور کنید که شریک عاطفی خود را به میزان زیادی شناخته‌اید، اما باید گفت که در زندگی مشترک مسائلی پیش می‌آید که در زمان دوستی نیازی نبوده که به آن‌ها فکر کنید. پس بهتر است که قبل از تصمیم گیری برای ازدواج صحبت‌های لازم را داشته باشید تا کمتر دچار تنش و چالش شوید.

بسیاری از افراد سوال می‌کنند که در جلسه خواستگاری چه سوالاتی بپرسیم. در این نوشته در خصوص سوالات جلسه خواستگاری و موارد مرتبط با آن صحبت شده است تا کسانی که می‌خواهند برای ازدواج اقدام کنند با آگاهی و توافق لازم برای این امر مهم زندگی تصمیم‌گیری کنند.

دلیل ازدواج

یکی از مسائلی که قبل از تصمیم‌گیری برای ازدواج باید بررسی شود این است که افراد به چه دلیل قصد ازدواج دارند؟ بعضی از دلایل اشتباه برای ازدواج شامل موارد زیر است:

• ترس از بالا رفتن سن
• فشار خانواده
• رسیدن به آزادی و استقلال بیشتر
• تامین مخارج زندگی و نیازهای مالی
• پخت و پز و انجام کارهای خانه
• بی دلیل و صرفا به خاطر این که کار درست این است
• تامین نیازهای جنسی

هیچ کدام از دلایل بالا نمی‌تواند دلیل منطقی برای ازدواج باشد. زمانی دو نفر می‌توانند تشکیل زندگی دهند که هر دو شخصیت مستقلی داشته باشند و برای برطرف کردن نیازهای خود خواستار این موضوع نباشند.

هزینه‌ها

یکی از موارد مهم دیگر در ازدواج، هزینه‌های زندگی مشترک است. برای این که دو نفر بتوانند تشکیل زندگی دهند باید بتوانند سرپناهی برای خود داشته و سایر هزینه‌های زندگی از جمله خورد و خوراک، پوشاک و … را تامین کنند. در گذشته غالبا مردها هزینه‌های زندگی را بر عهده می‌گرفتند اما امروزه برای تامین مخارج زندگی شاید لازم باشد که هم مرد و هم زن در کنار یکدیگر کار کنند که در این صورت انجام کارهای خانه نیز باید تقسیم شود. لازم است که قبل از شروع زندگی در خصوص این مسائل صحبت کنید تا در آینده کمتر دچار ناراحتی و مشکل در این خصوص شوید.

 محل زندگی

لازم است که قبل از ازدواج در مورد این موضوع که کجا می‌خواهید زندگی کنید، صحبت کنید. شاید دو نفر که تصمیم به ازدواج گرفته‌اند از دو شهر متفاوت باشند که قبل از ازدواج باید مشخص شود که در چه شهری می‌خواهند زندگی کنند. گاهی ممکن است که دو فرد از یک شهر باشند اما در خصوص منطقه دچار مشکل شوند. به طور مثال ممکن است آقا تمایل داشته باشد که محل زندگی‌ به محل کارش نزدیک باشد، اما خانم ترجیح دهد که در منطقه خوش آب و هوای شهر زندگی کند که قبل از ازدواج لازم است در این موضوع به تفاهم برسند.

گاهی موضوع محل زندگی در سطح گسترده‌تری قابل بررسی است و ممکن است یکی از طرفین تمایل داشته باشد که در صورت امکان در کشور دیگری زندگی کند. بهتر است که در مورد اهداف و خواسته‌های این چنینی قبل از ازدواج صحبت شود.

 جهان بینی

این که یک فرد چگونه به جهان هستی و محیط پیرامون خود نگاه می‌کند می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد. بعضی از افراد به معنویات اعتقادی ندارند و تنها آن چیزی را که می‌توانند ببینند باور دارند. این افراد زندگی مادی و اهداف مادی برایشان در اولویت قرار دارد و زندگی خود را بر این اساس جلو می‌برند. این افراد معمولا لذت جو هستند و شکست در مسائل مادی برای آن‌ها خیلی گران تمام می‌شود. بعضی از افراد دیگر بیشتر به معنویات اهمیت می‌دهند و مسائل مادی برای آن‌ها تنها بستری است که از طریق آن بتوانند رشد معنوی داشته باشند.

لازم است که افراد با کسی هم مسیر و هم راه شوند که جهان بینی یکسانی با او داشته باشند. ممکن است فردی نماز بخواند و روزه بگیرد، اما مادی گرا باشد پس بهتر است که عمیق‌تر به این مسائل نگاه کنید.

 کار و شغل

موضوع کار خارج از خانه بعد از ازدواج بیشتر برای خانم‌ها مطرح است. آن‌ها باید از فرد مقابل خود در این خصوص سوال بپرسند که آیا این موضوع از نظر آن‌ها مشکلی ندارد. بعضی از آقایان دوست ندارند که همسر آن‌ها در محیطی که در تماس با مردهای دیگر است کار کنند. لازم است که این مسائل به طور کامل قبل از ازدواج بررسی شود.

 ادامه تحصیل

ادامه تحصیل یکی دیگر از مسائلی است که قبل از ازدواج باید در مورد آن سوال بپرسید. آیا همسر شما با ادامه تحصیل شما موافق است؟ این موضوع هم برای خانم‌ها و هم برای آقایان صدق می‌کند. پس بهتر است که قبل از ازدواج تکلیف این موضوع را مشخص کنید.

 مهریه

از دیگر توافقات قبل از ازدواج میزان مهریه است. بسیاری از ازدواج‌ها به دلیل عدم تفاهم خانواده‌ها بر سر این موضوع منتفی می‌شود. این در حالی است که بعضی از خانواده‌ها دیگر اعتقادی به مهریه ندارند و ترجیح می‌دهند که دختر از سایر حقوق مانند حق طلاق و حق خروج از کشور برخوردار باشد. لازم است که قبل از تصمیم به ازدواج در مورد این مسائل صحبت کنید.

 گذشته

بهتر است که درباره گذشته افراد سوال نکنید. گذشته هر کس مربوط به خودش است. آدم‌ها هر روز در حال تغییر هستند و ممکن است یک فرد در گذشته کارهایی انجام داده یا نظریاتی داشته که اکنون به آن‌ها اعتقادی ندارد.

شاید برای شما مهم باشد که آیا همسرتان قبل از شما با کسی ارتباط داشته؟ بهتر است که به جای این سوال بیشتر خواهان این موضوع باشید که همسرتان بعد از ازدواج به شما وفادار باشد و با فرد دیگری ارتباط برقرار نکند.

 روابط اجتماعی

لازم است که قبل از ازدواج در خصوص حد و مرز روابط اجتماعی و به خصوص رابطه با جنس مخالف صحبت کنید. بعضی از خانم‌ها و آقایان داشتن دوست اجتماعی از جنس مخالف را بد نمی‌دانند اما ممکن است که این مسئله برای بعضی افراد قابل قبول نباشد. پس لازم است که افراد قبل از تشکیل زندگی مشترک، در این موارد به تفاهم برسند.

 بچه و فرزند

در جلسه خواستگاری در خصوص داشتن بچه صحبت کنید و بپرسید که آیا طرف مقابل شما علاقه دارد که بچه داشته باشد؟ اگر که علاقه دارد چه زمانی ترجیح می‌دهد که این موضوع را عملی کند؟ بسیاری از زوجین به دلیل این که در این مورد با هم تفاهم ندارند دچار اختلاف و تنش می‌شوند. به طور مثال ممکن است که خانم دوست داشته باشد هر چه زودتر بچه‌دار شود اما آقا مخالف این قضیه باشد که این موضوع می‌تواند سبب درگیری آن‌ها شود.

 مشاوره ازدواج را فراموش نکنید

صحبت در خصوص موارد گفته شده قبل از ازدواج می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. در صورتی که بعد از صحبت‌های انجام شده در مورد انتخاب خود تردید دارید بهتر است که به مشاوره ازدواج مراجعه کنید. در نظر داشته باشید که مشاور و روانشناس هرگز نمی‌تواند به شما بگوید که با چه کسی ازدواج کنید یا نکنید، بلکه جلسات مشاوره به شما کمک می‌کند که خود و طرف مقابلتان را بهتر ببینید و بشناسید تا با اطمینان بیشتری برای ازدواج با او تصمیم گیری کنید.

اهمیت بررسی معیارهای ازدواج

مشاوره پیش از ازدواج اصولی، می‌تواند به کاهش آسیب‌های ارتباطی و موفقیت ازدواج کمک کند. در این روند مهم است که به این ۲ سؤال پاسخ داده شود که انسان‌ها چرا ازدواج می‌کنند؟ و با چه کسی ازدواج می‌کنند؟

در مشاوره پیش از ازدواج عواملی در نظر گرفته می‌شود و همچنین آگاهی‌هایی به افراد داده می‌شود که با رعایت این عوامل و آگاه بودن به آن‌ها، ریسک شکست رابطه به طور چشمگیری کاهش می‌یابد. در زیر به برخی از این عوامل اشاره می‌کنیم.

معیار های ازدواج

معیار های اولیه

اولین معیار سن است که در صورت بالاتر بودن سن خانم از آقا عامل ریسک محسوب می‌شود، چون ممکن است رابطه‌ی زوج در آینده تبدیل به الگوی والد-کودک یا کنترل شدن مرد توسط همسرش شود. معیار دوم تحصیلات است که اگر باز تحصیلات خانم از آقا بیشتر باشد یا فاصله تحصیلات بین خانم و آقا بیش از دو مقطع تحصیلی باشد ریسک محسوب می‌شود. معیار بعدی فاکتور شغل است باز اگر شغل خانم از لحاظ پرستیژ، منزلت شغلی و درآمد بالاتر باشد باز هم عامل ریسک محسوب می‌شود. حتی هر دو شاغل بودن همسران، ریسک مشکلات ارتباطی زوج‌ها را بالاتر برده است. چرا که مدیریت کردن هم‌زمان مسائل مربوط به شغل و خانواده در همسران، چالش زیادی را ایجاد می‌کند. مشاور چالش‌های این مسئله را به آن‌ها گوشزد می‌کند و توصیه‌هایی برای انطباق با شرایط پیشنهاد می‌دهد.

قیافه و تیپ هر چند معیارهای نسبی هستند ولی افراد اگر در برخورد اول احساس منفی از قیافه و ظاهر همدیگر پیدا کردند می‌تواند یک امتیاز منفی و عامل ریسک دیگر در ارزیابی رابطه باشد.

وجود هرگونه بیماری خاص (چه جسمی و چه روانی) و یا داشتن اعتیاد چه در گذشته و چه در حال از عوامل ریسک محسوب می‌شوند که باید توجه داشت که مخصوصاً اعتیاد یک بیماری با ریسک بازگشت بسیار بالا محسوب می‌شود.

جنگ قدرت خانواده ها

عدم رضایت خانواده‌ها در امر ازدواج یک عامل مهم ریسک محسوب می‌شود و اگر خانواده‌های هر ۲ زوج قلبا برای این ازدواج راضی نباشند، در آینده باعث مشکلات زیادی خواهد شد. در فرهنگ ما با توجه به وابستگی بیشتر والدین و فرزندان، نسبت به کشورهای غربی موضوع رضایت خانواده‌ها اهمیت بیشتری در امر ازدواج دارد بنابراین یکی از این معیار های مهمی که باید در نظر گرفت جنگ قدرت در خانواده‌ها است. باید دید در خانواده هر کدام از زوجین پدرسالاری یا مادر سالاری حاکم است و حرف اول و آخر را در خانواده چه کسی می‌زند؟ تصمیم‌های مهم را چه کسی یا کسانی می‌گیرند؟ آیا فرزندان قدرت عمل بیشتری نسبت به سایرین دارند؟ فرزند پسر در خانواده جایگاه بالاتری دارد یا فرزندان دختر؟ چه مسائلی در خانواده باعث نزاع و جنگ قدرت هستند؟ چه کسی موقع دعوا در خانواده کوتاه می‌آید؟ چه کسی از اعضای خانواده بیشتر در حاشیه است؟ این پرسش‌ها نمونه‌ای هستند که پاسخ به آن‌ها مسئله قدرت در خانواده را نشان می‌دهد؛ و اگر الگوی سالار بودن به‌صورت یک عادت رفتاری در زوج‌ها درونی شده باشد تغییر دادن آن‌ها دشوار خواهد بود و در سال‌های اولیه‌ی زندگی زوج‌ها، به‌صورت یک سازه معیوب تثبیت می‌شود.

از دیگر معیارهایی که جزء ریسک‌های ازدواج محسوب می‌شود اختلاف طبقاتی، تفاوت فرهنگی، قومیتی و تفاوت در دین و مذهب خانواده‌هاست. هر چقدر زوج از نظر طبقه اجتماعی- اقتصادی، فرهنگ و اعتقادات مذهبی به هم نزدیک‌تر باشند احتمال موفقیت ازدواج آن‌ها بیشتر است.

مطلقه بودن یکی از زوج‌ها یا هر دو در دوران عقد یا پس از آن، داشتن یا نداشتن فرزند از زندگی قبلی همگی جزء ریسک‌های ازدواج محسوب می‌شود. طلاق یک تروما است که نیاز به حل و فصل دارد و تا زمانی که ترومای طلاق حل نشده است بهتر است برای ازدواج بعدی اقدام نشود.

این معیارهایی که در بالا نام برده شد، عواملی هستند که عینی و ملموس هستند و قابل سنجش می‌باشند و به‌طور کلی در نظر گرفتن آن‌ها ریسک و خطر ازدواج را پایین می‌آورد. در زیر به عوامل ریسک و خطرساز دیگری در ازدواج می‌پردازیم که شناختن آن‌ها نیاز به گذر زمان و بررسی‌های بیشتری دارد و نمی‌توان آن‌ها را در یک فاصله زمانی محدود بررسی کرد. در نتیجه در این مسیر زوج‌ها با مشکل بیشتری مواجه می‌شوند و در این حیطه به کمک دیگران مثل خانواده، دوستان و به‌خصوص مشاوران بیشتر نیاز پیدا می‌کنند؛ بنابراین شناخت و بررسی آشفتگی‌های غیر علنی و خزنده در خانواده‌ها در گرفتن تصمیم درست برای ازدواج بسیار مهم است.

معیار بعدی که باید در نظر گرفت وابستگی فرزند به خانواده اصلی‌اش است. اگر زوج‌ها به خاطر تعلق‌خاطر افراطی به خانواده اصلی خود بر سر دوراهی گوش دادن به همسر یا گوش دادن به حرف والدین قرار بگیرند این به‌نوعی می‌تواند تهدیدکننده زندگی زوج در آینده باشد و وابستگی افراطی به خانواده اصلی چه از طرف دختر و چه پسر می‌تواند یک عامل خطر در پیش‌بینی آینده ازدواج باشد.

تربیت لمسی و کلامی

مسئله دیگر که در رابطه فرد موردنظر برای ازدواج باید در نظر گرفت این است که فرد آیا در خانواده غیر لمسی یا غیرکلامی بزرگ‌شده یا نه؟ اگر زوج‌های در آستانه ازدواج در خانواده‌های غیر لمسی تربیت‌یافته باشند احتمال اینکه رابطه زوجی آن‌ها را خدشه‌دار کند وجود دارد. این موضوع باعث سردی عاطفی و یا شاید طلاق عاطفی در برخی موارد خواهد شد. درنتیجه با آگاهی دادن به زوج‌ها درباره مسائل مربوط به لمس و نوازش می‌توان در آینده رابطه آن‌ها را بهبود بخشید. همچنین ابراز احساسات کلامی می‌تواند باعث محکم‌تر شدن و صمیمی‌تر شدن رابطه زوج‌ها در آینده شود. بسیاری از تحقیقات نشان داده خانواده‌هایی که ابراز کلامی احساسات دارند بسیار سالم‌تر از خانواده‌هایی هستند که احساسات مثبت خود را نسبت به دیگران به زبان نمی‌آورند و تنها می‌خواهند در عمل آن را نشان دهند.

جایگاه فردی در خانواده

جایگاه فرد در خانواده اصلی از عواملی است که باید دید هر یک از زوج‌ها در خانواده اصلی خود چه جایگاهی داشتند. اینکه فرزند اول و سوگلی هستند؟ آیا احساس طرد شدن در خانواده دارند؟ آیا در خانواده جایگاهشان به رسمیت شناخته می‌شود؟ هر چند مشاوره پیش از ازدواج نمی‌تواند جایگاه افراد را در خانواده اصلی تغییر دهد اما با بینش و آگاهی که در این موضوع برای زوج‌ها و نحوه رفتار آن‌ها فراهم می‌کند، باعث می‌شود زوج‌ها با چشم باز مسائل را تحلیل کرده و آسیب‌پذیری رابطه کمتر شود.

انگیزه دختر و پسر برای ازدواج

اینکه چرا افراد ازدواج می‌کنند در آینده رابطه زوج نقش بسیار مهمی دارد و باید این سؤال مهم پرسیده شود که انگیزه فرد برای ازدواج چیست و مهم‌تر از آن انگیزه از ازدواج با آن فرد به‌خصوص چیست؟ احساس ترحم، لجبازی و عصیان علیه والدین؟ شکست عشقی از رابطه قبلی و فرار از آن یا فشار خانواده؟ یا حتی صرفاً باانگیزه اقتصادی، جنسی و … اگر انگیزه فرد از ازدواج درست و منطقی نباشد خود یک عامل ریسک در ازدواج محسوب می‌شود و در آینده می‌تواند کیفیت زندگی مشترک را تحت تأثیر قرار دهد.

لزوم مشاوره پیش از ازدواج

عدم تناسب ویژگی‌ها و صفات شخصیتی از عوامل مهم ریسک ازدواج محسوب می‌شود. در واقع مشاوره پیش از ازدواج با بررسی ویژگی‌ها و صفات شخصیتی زوج‌ها، الگوهای رفتاری آینده آن‌ها را پیش‌بینی می‌کند و آن‌ها را به سمت توافق جویی بیشتر سوق می‌دهد و سنجش شخصیت هر زوج را می‌توان از طریق اجرای تست‌های شخصیتی که مشاور از آن‌ها می‌گیرد انجام داد.

این عوامل و مسائلی که در بالا بیان شد نسبی هستند و از زوجی به زوج دیگر فرق می‌کند. یک مشاور می‌تواند در جلسات مشاوره پیش از ازدواج نکاتی که دیگران نمی‌بینند را ببیند و کلیه موضوعاتی که احتمال خطر در رابطه ازدواجی را در آینده می‌دهد با دقت بررسی کرده و نسبت به آن‌ها به زوج آگاهی دهد؛ اما مسلماً تصمیم نهایی به عهده خود زوج است و هر چه ازدواجی عوامل ریسک کمتری داشته باشد احتمال موفقیت آن در آینده بیشتر خواهد بود و بالعکس.