درمان اختلال دوقطبی
اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی شامل حالت هایی از آشفتگی و افسردگی در نوسان می باشد به‌طوری که فرد در یک دوری قرار می‌گیرد که از اوج وجد به عمق یأس و افسردگی گرفتار می‌شود. حالت های آشفتگی به این شکل است که نوعی حالت لذت وافر و شادی بی حد و مرزی در خلال هر فعالیتی مربوط به کنش‌های هیجانی، انگیزشی، رفتاری و شناختی در فرد به وجود می‌آید. این نوسانات خلقی هفته‌ها یا ماه‌ها طول می‌کشد.
این اختلال که حداقل یک هفته طول می‌کشد فرد به صورت متناوب تغییرات سریع خلقی را به صورت روزمره تجربه می‌کند و فرایند فکری و رفتاری وی دچار اختلال می‌شود.
اختلالات دوقطبی شامل: اختلال دوقطبی نوع یک، دوقطبی نوع دو است با این تفاوت که در اختلال نخست با یک حالت کامل آشفتگی مواجه هستیم درحالی‌که در اختلال دوقطبی نوع دو با کم آشفتگی همراه است
اختلال دوقطبی نوع یک :
در تشخیص این اختلال باید دقت شود که فرد برای نخستین بار دچار این اختلال شده یا آنکه با یک اختلال بازگشتی مواجه هستیم تقریباً ۵ تا ۱۵ درصد افرادی که به اختلال دوقطبی نوع یک مبتلا هستند، افسردگی و آشفتگی (شیدایی) را در فاصله یک سال تجربه می‌کنند.
اختلال دوقطبی نوع دو :
در این نوع بیش از یک دوره افسردگی شدید وجود دارد. در صورتی که شدت خلق آشفتگی (شیدایی) کم است.
۱۰ تا ۱۵ درصد از مبتلایان به اختلال دوقطبی نوع دو همراه با افسردگی، دست به خودکشی می‌زنند.
تحقیقات نشان می‌دهد که فراوانی اختلال دوقطبی در زنان و مردان به یک اندازه است. در حدود یک نفر از هر ۱۰۰ نفر در طول زندگی خود دچار این اختلال می‌گردد. به‌طور معمول دوقطبی بعد از سنین نوجوانی اتفاق می‌افتد.
نشانه های افراد دو قطبی
افرادی که دارای شخصیت دوقطبی هستند، دچار نوسانات شدید خلقی می‌شوند. حالتی که با آنچه مردم عادی در زندگی روزمره خود با آن سروکار دارند کاملاً متفاوت است. همه ما روزگارهایی داشته‌ایم که گاهی خوش بود و گاهی همراه با اندوه اما این مبتلایان چیزی فراتر از این حالت‌ها را سپری می‌کنند. در این بررسی به نشانه‌های دوران افسردگی و شیدایی به‌صورت مجزا پرداخته می‌شود و در نهایت به نشانه‌های کلی مبتلایان اشاره خواهد شد.
نشانه ها در دوران افسردگی :
- دچار احساس غم و اندوه شدید هستند درواقع احساس غمگین بودن آن‌ها از بین نمی‌رود.
- احساس نیاز به گریستن بدون هیچ دلیلی
- تمایل و رغبت خود را نسبت به همه‌چیز از دست می‌دهند.
- از مواردی که قبلاً برای آن‌ها لذت‌بخش بود دیگر لذتی نمی‌برند.
- احساس می‌کنند در انجام هیچ کاری موفق نمی‌شوند. (عدم اعتماد به نفس)
- انگیزه‌ای برای کار ندارند. (احساس پوچی)
- احساس بی ارزشی می‌کنند.
- به خودکشی می‌اندیشند.
- قدرت تصمیم‌گیری حتی در امور ساده را ندارند.
- عدم تمرکز
- بی‌اشتهایی و از دست دادن وزن
- زودتر از مواقع عادی از خواب بیدار می‌شوند.
- برنامه خواب آن‌ها به هم ریخته است.
- عدم تمایل به رابطه جنسی
- احساس می‌کنند به‌شدت نیاز به گریستن دارند اما رمق و توانایی لازم را ندارند.
- در شروع و پایان رسانیدن امور حتی کارهای روزانه و امور روزمره مشکل دارد.
نشانه ها در دوران شیدایی :
- بسیار شاد و پرهیجان هستند.
- پر از ایده‌های جدید و نو می‌باشند.
- احساس می‌کنند از دیگران برترند بدون دلیل خاصی (خودبزرگ‌بینی)
- صداهایی می‌شوند که دیگران نمی‌شوند.
- مدام از ایده‌ای به ایده دیگر می‌پرند.
- افزایش تمایل به رابطه جنسی دارند.
- برنامه ریزی های بلند پروازانه و غیرواقعی دارند. (شرایط و امکانات خود را در برنامه‌ریزی و خواسته هایشان در نظر نمی‌گیرند.)
- بسیار فعال و پر جنب و جوش هستند.
- سریع صحبت می‌کنند، به‌گونه‌ای که دیگران ممکن است متوجه صحبت هایشان نشوند، مبتلایان به اختلال دوقطبی به اینکه دیگران در جریان گفته هایشان قرار بگیرند توجهی نمی‌کنند و صرفاً می‌خواهند بگویند.
- تصمیمات عجولانه و خطرناک می‌گیرند.
- ولخرج هستند.
- احساس صمیمیت زیاد می‌کنند.
نشانه‌های کلی مبتلایان به اختلال دوقطبی :
- روحیه خوب و بالا
- ناتوانی در انجام امور (نیمه تمام گذاشتن کارها) بدون اینکه کار یا پروژه‌ای را به انجام برسانند به سراغ کار دیگری می‌روند و اموری را که به انجام آن‌ها مبادرت می‌ورزند به‌صورت غیر واقع بینانه ای انتخاب می‌کنند.
- افسردگی
- آسیب پذیر بودن
- تند حرف زدن (پرحرف)
- مشکل در محل کار
- اعتیاد به الکل و مواد مخدر
- دمدمی مزاج
- مشکلات خواب
- پرواز افکار
مشکلات افراد دوقطبی
مشکلات ناشی از یک اختلال به نشانه‌های آن، محیط فرد و واکنش اطرافیان بستگی دارد. حالت های افسردگی و شیدایی در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی شبیه به نوسانات خلقی مردم عادی و غیر مبتلاست اما با این تفاوت که شدیدتر است و عملکرد آن‌ها را مختل می‌کنند.
اختلال دو قطبی از آنجایی که چرخه‌ای از دوره های افسردگی و شیدایی را در پی دارد و ثبات روانی فرد را از بین می‌برد، عملکرد فرد در موقعیت‌هایی که طی زمان طولانی‌تری مسئولیتی دارد را مختل می‌کند و اگر در کیفیت عملکرد فرد نوسان ایجاد کند ممکن است به امنیت شغلی، امنیت تحصیلی یا امنیت فردی او صدمه بزند. تداخلانی در تغذیه، خواب، لذت ها، مدیریت هیجان، قدرت فکر کردن و تصمیم گیری، انگیزه و اعتماد به نفس، پایداری در عمل و … زمینه مشکلات بعدی را فراهم می‌کند.
تصمیم‌ها و فراموشی:
افرادی که به اختلال دو قطبی مبتلا هستند گاهی نسبت به افکار خود طی زمان هشیار و گاهی ناهشیارند. در دوره‌ی شیدایی یا نیمه‌شیدایی که فرد حالت سرخوشی و شنگولی دارد از روی انرژی تصمیم به اقدامات بزرگ می‌گیرد، خود را در موقعیت‌های پر چالش قرار می‌دهد، خاطرات فوق‌العاده‌ای برای خودش می‌سازد و همین فرد در دوره‌ی افسردگی دمق است، برای ساختن خاطرات بزرگ یا اقدامات پیچیده انرژی ندارد و سردرگم می‌شود، علاوه بر این‌ها ممکن است مثل قبل توانایی ادامه دادن به کارهایش را نداشته باشد و از برنامه‌هایش منصرف شود. افرادی که نوسان خلقی شدیدی را تجربه می‌کنند یا به‌طور ناهشیار خاطرات خوش خود را انکار می‌کنند و می‌گویند هرگز خاطره خوبی نداشته‌ام یا به‌طور هشیار از اینکه دیگر مثل قبل از زندگی لذت نمی‌برند و مثل قبل شاد نیستند رنج می‌برند.
ازآنجایی‌که حالت‌های روحی ناشی از اختلال دو قطبی، فرایند فکری افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در انتظارات، برداشت‌های آن‌ها از اتفاقات و صحبت‌هایشان با دیگران تغییراتی ایجاد می‌کند که در روابط نزدیک و الگوهای ارتباطی آن‌ها تداخل ایجاد می‌کند.
افرادی که یکی از نزدیکانشان به اختلال دو قطبی مبتلاست از برخی رفتارهای او اذیت می‌شوند که عبارت است از؛ غمگینی، سرخوشی، ریسک پذیری، تحریک پذیری، ولخرجی، بی‌ثباتی، بلندپروازی، برانگیختگی، خوش بینی و … .
درمان بیماری دوقطبی
یکی از اختلال شخصیت دو قطبی بودن است که با عنوان BMD هم از آن یاد می‌شود. بیماری است که خلق فرد بسیار در نوسان است زیرا از افسردگی به شیدایی و شاید برعکس به وجود می‌آید. زمانی که فرد و یا اطرافیان او از علائم احتمالی آن مطلع می‌شوند، به روانشناس مراجعه می‌کنند، این علائم یا تا به حال وجود نداشته و یا به این شدت نبوده است. به همین خاطر باعث نگرانی فرد و خانواده وی شده است. روانشناس با مشاهده رفتار او و گرفتن شرح‌حال گذشته و حال مراجع و باخبر شدن از حوادثی که باعث بروز این اختلال شده است، سعی در تشخیص بیماری دارد.
از این مقالات نیز دیدن نمایید.
مشاوره خانواده
مشاوره ازدواج
روانشناسی کودک
مشاوره روانشناسی
برخی بیماران دو قطبی جهت درمان نیاز به بستری دارند و جهت درمان مؤثر و پیشگیرانه از علائم منفی لازم است که به‌طور منظم دارو مصرف کنند که خودش نیاز به هزینه، وقت و دقت است. قطع زودهنگام داروهایی که علائم را محو می‌کنند، پیش از درمان کامل منجر به تداوم بیماری می‌شود.
سپس روانشناس فرد را ترغیب می‌کند که به روان پزشک مراجعه کند و دارو درمانی را آغاز کند. روان پزشک با تجویز داروهای مرتبط با بیماری اولاً فرد را آرام می‌کند زیرا علائم آن را کاهش خواهد داد و دوما روند رشد بیماری را تحت کنترل می‌گیرد. قطع و یا تغییر داروها در طی زمان به عهده پزشک است. بعد از سپری شدن مدت زمانی که دارو در فرد اثر گذاشته باشد و فرد به یک آرامش نسبی رسیده باشد، مراجعه به روانشناس و شروع جلسات روان درمانی بسیار کاربردی است؛ زیرا فرد در دوران افسردگی با وجود افکار منفی و در دوران شیدایی به خاطر رفتارهای پرخطر نیاز به مشاور پیدا می‌کند.
