تعریف وابستگی عاطفی

وابستگی احساس نیاز به هرکس یا هر چیزی است که بتواند نیاز فرد را از لحاظ جسمانی یا روانی برآورده سازد؛ مانند وابستگی به مادر، معشوق، یا انسان‌های دیگر، شغل، اینترنت، تلگرام، پول، مقام، مواد مخدر، مشروبات الکلی، خوردن و خوابیدن و سایر موارد.

ویژگی ها و رفتار های افراد وابسته

فرد وابسته احساس ارزشمندی نمی‌کند، به دلیل پایین بودن اعتماد به نفس شخص توانایی ها، استعدادها و همچنین محدودیت های خود را نشناخته است و برای همین آن‌ها را باور ندارد، نمی‌تواند کاری را خود به تنهایی انجام دهد و همچنین قادر به پذیرش شکست در انجام کار نمی‌باشد چرا که در این صورت حس حقارت و ناتوانی بر او مستولی می‌شود. شخص فقط در صورت وجود عاملی که به او وابسته است، توان انجام کار را پیدا می‌کند و همواره به تأیید و تحسین از سوی دیگران نیازمند است گویی از این طریق خلأ درونی خود را پر می‌کند.

فردی که از لحظ عاطفی وابسته شده است، به دلیل متکی نبودن به خودش، توانایی تصمیم گیری به صورت فردی را ندارد و همواره با مشکل روبرو است. او برای هر تصمیم بزرگ و کوچکی به حضور کسی یا عاملی نیازمند است و تا تأیید از جانب او نباشد نمی‌تواند در مورد چیزی با اطمینان تصمیم بگیرد. این فرد بیشتر دنباله رو دیگران است یا به قولی دیگر «بله قربان گو» است. معمولاً افراد وابسته مسؤولیت پذیر نیز نمی‌باشند زیرا مسؤولیت در قبال تصمیم به انجام عملی آن است در حالی که این افراد قدرت تصمیم گیری ضعیفی دارند.

افراد وابسته، آزادی فرد مقابل را سلب می‌کند، که در زندگی زناشویی عامل ویرانگری است و زندگی مشترک را به ورطه نابودی می‌کشاند. فرد مقابل انسان وابسته مجبور می‌شود به خاطر او سبک زندگی، عادت‌ها، ارزش‌ها، افکار و در برخی مواقع نیازهای خود را تغییر دهد و به نوعی بر طبق میل فرد زندگی کند گویی در تملکش قرار دارد. نمی‌گذارد به تنهایی جایی رود و دوست دارد قسمت اعظم وقتش را نزد معشوق باشد. معمولاً جوانان این رفتار را به دوست داشتن زیاد و عشق تعبیر می‌کنند اما وقتی در زندگی مشترک قرار بگیرند به دلیل کمرنگ شدن استقلال و حریم شخصی شان، این مسئله خودنمایی می‌کند و زندگی را با مشکلات فراوانی روبرو می‌سازد.

دلیل وابستگی

اضطراب و ترس مبهم (احساس ناامنی) عامل اساسی حس وابستگی در افراد است بدین معنا که فرد وابسته با اتکا به دیگران در تصمیم گیری و برآوردن سایر نیازها سعی می‌کند اضطراب خود را پنهان سازد. اضطراب از مورد قضاوت قرار گرفتن دیگران، درست انجام دادن امور و… اعتماد به نفس را در او کم می‌کند.

وابستگی هم به علت حالت زیست شناختی و هم به شیوه تربیتی شخص مربوط می‌شود. فردی که نزد والدینی بیش از حد حمایتگر و یا استبدادی تربیت شده باشد، امکان کمی دارد تا بتواند از طریق آزمون و خطا هویت خویش را به دست آورده به استقلال برسد.

پدر و مادری هم که مضطرب هستند، معرف دنیایی ترسناک، هراسناک، استرس آور برای فرزندان خود می‌باشند. دنیایی که با نابودی سروکار دارد و جایی برای امیدواری در آن وجود ندارد.

در خانواده هایی که جو عاطفی شان استبدادی است، به طور معمول رشد فرزندان محدود است، معمولاً یک نفر بر اعمال سایر اعضا حاکم است که این فرد یا پدر خودکامه است و یا مادر مستبد، گاهی نیز فرزندان بزرگ‌تر به‌واسطه رفتار اشتباه والدین به کوچک‌ترها زورگویی می‌کنند، در این خانواده فقط فرد مستبد تصمیم گیر است، هدف را مشخص می‌کند، امور زندگی را ترتیب می‌دهد و همه موظف‌اند بر طبق میل و خواست او رفتار کنند. حتی برای رشته تحصیلی و شغلی فرزندان نیز تصمیم می‌گیرند بدون دخالت دادن نظر آنان.

راه درمان وابستگی

از آنجایی که اساس شخصیت وابسته، وجود اضطراب بالایی است، باید ریشه آن را یافت و رفعش کرد. خودآگاهی را در خود افزایش داد هم‌زمان از وابستگی خود کم کرد بدین منظور که توانایی ها و استعدادهای خود را بشناسیم و سعی کنیم آن‌ها را به کار بندیم و با تکیه بر افکار و ظرفیت های خود برای رسیدن به کمال تلاش کنیم.

• آیا بین وابستگی و دل‌بستگی تفاوت وجود دارد؟
• چگونه فرق بین وابستگی و عشق را در رفتار فرد مقابلمان تشخیص دهیم؟

شما می‌توانید پاسخ سؤالات مذکور و همچنین دیگر سؤالات خود را از متخصصین سرای مشاور بخواهید. شماره تلفن جهت مشاوره تلفنی ۹۰۹۹۰۷۱۶۳۹ (تماس از سراسر کشور با تلفن ثابت)