دلایل دست تو دماغ کردن

این عنوان کمی خنده‌دار و عجیب به نظر می‌رسد، اما ما واقعا در این مقاله قصد داریم درباره موضوع و دلایل دست تو دماغ کردن صحبت کنیم. اینکه برخی اوقات برای تمیز شدن در داخل سرویس بهداشتی این کار را انجام دهیم، کاملا معمولی و طبیعی است. اما زمانی که تبدیل به یک عادت شود و مداوم در جمع یا خلوت خود، دست تو دماغ کنیم باید نگران شد و به دنبال دلایل و روش‌های درمان و ترک این عادت ناپسند بگردیم.

مثلا اگر تبدیل به عادت شود، ممکن است به بینی خود آسیب بزنیم و دچار عفونت شویم. جالب است بدانید که در مجله healthline بیان شده، طبق تحقیقی که در سال ۱۹۹۵ انجام شد ۹۱ درصد از افرادی که به پرسشنامه پاسخ دادند، همه این کار را انجام می‌دادند. دلیل اینکه هر فردی دست در بینی خود می‌کند، از هر فردی به فرد دیگری متفاوت است.

اگر شما مایلید که بیشتر درباره این موضوع و دلایل آن بدانید تا پایان مقاله از مجموعه سرای مشاور همراه ما شوید.

عارضه Rhinotillexomania یا دست تو دماغ کردن چیست؟

آیا می‌دانستید که دست زدن به بینی نوعی عارضه است که به آن رینوتیلکسومانیا گفته می‌شود؟ در این عارضه، به اندازه‌ای فرد به برداشتن بینی خود ادامه می‌دهد که در انتها باعث آسیب زدن به آن می‌شود. دست تو بینی کردن عادتی است که افراد بسیاری با آن آشنایی دارند. با این حال زمانی که به طور مداوم رخ دهد و به یک وسواس تبدیل شود، عارضه خواهد شد.

در حالیکه افراد گاهی ممکن است به خاطر عصبی بودن، اضطراب یا فشار دست در بینی خود می‌کنند، اما فرد مبتلا به رینوتیلکسومانیا احساس می‌کند که باید حتما و بدون وقفه به بینی خود دست بزند. فرد دچار این عارضه امکان دارد به خاطر اضطراب شدیدی که دارند، کارهای دیگری مثل جویدن ناخن را هم انجام دهند.

برخی از روانشناسان این را حاصل اختلالات اضطرابی و اختلال وسواس فکری و اجباری می‌دانند. نکته اینجاست زمانی دست تو دماغ کردن یک عارضه است که زمان زیادی را از فرد می‌گیرد. معمولا افراد مبتلا بارها تلاش کرده‌اند تا این عارضه را ترک کنند، اما موفق نشده‌اند. امکان دارد این عادت آنقدر تکرار شود به فرد آسیب بزند و کارهای روزانه او را مختل کند.

آیا دست زدن زیاد به بینی می تواند باعث آسیب شود؟

دست تو دماغ کردن همانند خاراندن پوست خشک و خالی کردن جوش است که نباید انجام شود، اما گاهی راهکاری برای راحتی وجود ندارد. به ندرت تخلیه بینی موجب آسیب می‌شود، اما با این حال برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا بیمار هستند، مشکلات زیر را ایجاد خواهد کرد:

 

• ایجاد عفونت؛ ناخن‌های ما همواره میزبان میکروب‌ها و باکتری‌های ریز و درشتی است که با دست زدن به بینی، آن‌ها را به داخل بدن خود هدایت می‌کنیم.
• افزایش بیماری‌های مخاط؛ بر اثر انتقال باکتری‌ها و گرد و غبار به داخل بینی، بیماری‌های مخاطی و ویروسی می‌تواند افزایش یابد.
• آسیب به حفره بینی؛ یکی دیگر آسیب‌هایی که بر اثر عادت دست تو دماغ کردن به وجود می‌آید، آسیب رساندن به حفره بینی است. معمولا افرادی که دچار عارضه رینوتیلکسومانیا هستند، التهاب و تورم حفره بینی را تجربه می‌کنند.
• خونریزی بینی؛ رگ‌های داخل بینی، خیلی ظریف هستند و با دست زدن به آن، ممکن است پاره شوند و خونریزی کنند.
• آسیب به استخوان سپتوم بینی؛ عارضه دست تو بینی کردن به مرور زمان می‌تواند به سپتوم آسیب برساند و حتی باعث ایجاد سوراخ در آن شود.

چگونه عادت دست تو دماغ کردن را ترک کنیم؟

دست تو بینی کردن امکان دارد عادتی باشد که بعد از مدتی بخواهید آن را ترک کنید یا حداقل کاری انجام دهید که بدون دلیل و به خاطر سرگرمی به سمت بینی خود نروید. کلید توقف این کار، یافتن دلایل و جایگزین‌هایی است که شما را از انجام آن باز می‌دارند. شاید این تکنیک‌ها به شما کمک کنند:

 

• دنبال دلیل آن باشید؛ مثلا اگر دلیل اینکه به خاطر خشکی، مجبور می‌شوید که مداوم دست در بینی خود کنید. این مشکل را می‌توانید با خریداری یک مرطوب‌کننده از بین ببرید یا اینکه مداوم آن را با نمک بشویید. شستشوی مداوم به ویژه در فصل‌هایی که آلرژی تشدید می‌شود، کمک‌کننده است.
• مشغول کردن دست؛ افرادی که از عارضه دست تو دماغ کردن یا همان رینوتیلکسومانیا رنج می‌برند، یکی از راهکارها مشغول نگه داشتن دست‌هایشان است. استفاده از ابزارهایی مانند فیجت اسپینر می‌تواند به ترک عادت کمک کند.
• رفتار درمانی؛ یکی دیگر از راه‌حل‌ها و تکنیک‌ها، کمک گرفتن از رفتار درمانگر است. این افراد کمک می‌کنند تا فرد روی عادات مثبت متمرکز شود. یک رفتاردرمانگر همواره با بررسی رفتارهای افراد تلاش می‌کند تا علت پشت پرده دست زدن به بینی را کشف کند. اگر هم این عارضه به صورت ناگهانی ایجاد شده باشد، تلاش می‌کند تا محرک آن را بیابد.
• استفاده از دارو؛ هر چند که درمان قطعی برای عارضه دست تو دماغ کردن یا رینوتیلکسومانیا وجود ندارد، با این حال اگر تشخیص داده شود که ناشی از اختلال اضطرابی یا OCD باشد، استفاده از داروهای مختص آن‌ها می‌تواند به کاهش علائم یا حتی ترک کامل این عادت کمک کند.
• کاهش استرس؛ اگر دلیل دست زدن زیاد به بینی، استرس است، انجام کارهایی مثل ورزش کردن به طور منظم باعث توقف آن می‌شود.
• اگر بیماری آلرژی دارید، می‌توانید در اسرع وقت برای درمان اقدام کنید تا پیش از زمانی که تبدیل به عادت شود. حتما به شرایط بینی خود رسیدگی کنید و از هیدراته کردن آن نیز غافل نشوید.
• از محافظ انگشت استفاده کنید؛ پیش از آنکه سریعا تصمیم بگیرید و دست را به سمت بینی ببرید، این محافظ انگشت مانع از انجام آن می‌شود. تا زمانی که از ترک عادت خود مطمئن نشدید، از این تکنیک استفاده کنید.
• اگر پزشک شما تشخیص دهد که به خاطر اضطراب دچار چنین حالتی می‌شوید، می‌توانید با ایجاد آرامش خود را از این کار باز دارید. مثلا زمانی که شدیدا مضطرب و نگران شدید، با گوش دادن به موسیقی محیط آرامی را برای خود ایجاد کنید. دم و بازدم عمیق را تمرین کنید و از توپ استرس برای مشغول کردن دستان خود استفاده کنید.

چگونه کودکان را از دست تو دماغ کردن باز داریم؟

معمولا کودکان به دست زدن بینی شهرت دارند. شاید آن‌ها در سنین پایین ندانند که انجام این کار بهداشتی نیست و مستقیما انگشتان خود را به داخل بینی ببرند. اما گاهی اوقات این عمل برای کودکان کنجکاو و بی حوصله یک فعالیت محسوب می‌شود. این حرکت  به ندرت مشکل ایجاد می‌کند، اما شما به عنوان والدین باید به فرزند خود آموزش دهید تا به بینی خود دست نزنند. مثلا:

• توجه کودک را به رفتار او جلب کنید و با آرامش به او بگویید که چگونه به حفره بینی خود آسیب می‌زند.
• یک جایگزین فوری به او ارائه دهید. اگر در اطراف او دستمال کاغذی است به او بگویید که می‌تواند برای تمیز کردن بینی خود از آن استفاده کند. بلافاصله او را دستشویی ببرید و دستانش را بشویید.
• به کودک خود توضیح دهید که انگشتانش برای بینی او نیست و برای انجام کارهای مهمتری پدید آمده‌اند. همچنین به آن‌ها توضیح دهید که با انجام این کار هم خود و هم دیگران را می‌تواند بیمار کند.
• مداوم به فرزند خود دلایلی را که نباید اقدام به دست تو بینی کردن کنند، توضیح دهید.

مشاوره دست تو دماغ کردن

دست تو بینی کردن شاید یک امر طبیعی باشد، اما زمانی که تبدیل به عادت شود می‌تواند مشکلات احتمالی مثل اختلال در انجام فعالیت‌های روزانه ایجاد کند. با مطالعه درباره این موضوع متوجه شدیم که گاهی اوقات به خاطر عوامل و محرک‌های بیرونی مثل اضطراب است که افراد دست به چنین کاری می‌زنند.

در صورتی که فردی را در خانواده دارید که دچار عارضه رینوتیلکسومانیا شده، می‌توانید برای متوقف کردن این عادت از روان درمانگران حرفه‌ای سرای مشاور کمک بگیرید. این مجموعه به ارائه مشاوره تلفنی و حضوری آماده به کمک به شماست.