حتما برای شما هم پیش آمده که فرزندتان به حرف‌هایتان گوش ندهد یا کاملا شما را نادیده بگیرد. در چنین مواردی والدین به شدت احساس ناامیدی می‌کنند و برایشان این سوال ایجاد می‌شود که آیا خودشان اشتباهی کرده‌اند یا فرزندشان سرکش است؟ در این موارد والدین معمولا به دنبال روش‌های اصلاح رفتار کودک خود می‌گردند. درواقع دلایل زیادی برای مشکل گوش ندادن بچه‌ها وجود دارد؛ ازجمله اینکه ممکن است فرزند شما هنوز مهارت گوش دادن را در ذهن خود توسعه نداده باشد. اگر با چنین مشکلی مواجه شده‌اید، بهتر است ابتدا دلیل گوش ندادن فرزند خود را پیدا کنید و سپس با استفاده از استراتژی‌های مفیدی که ارائه می‌دهیم، مهارت گوش دادن او را توسعه دهید.

چرا بچه‌ها به حرف والدین گوش نمی‌دهند؟

برخی از والدین زمانی که فرزندشان به حرف آن‌ها گوش نمی‌دهد، این کار او را به عنوان بی‌احترامی برداشت می‌کنند. اما قضیه فراتر از این حرف‌ها است. حقیقت این است که گوش دادن فرزندان همیشه مربوط به احترام نیست؛ این یکی از مراحلی است که کودکان در حین جمع و جور کردن جهان خود از آن عبور می‌کنند.

دو دلیل مهم برای گوش ندادن فرزندان وجود دارد؛ اول اینکه ممکن است پیامی که سعی دارید به کودک برسانید خیلی پیچیده باشد و او نتواند به خوبی حرف شما را درک کند. زمانی که حرف‌های طولانی یا پیچیده‌ای به کودک خود می‌زنید، ممکن است گوش دادن به حرف شما برای او سخت شود. دلیل دوم هم مربوط به ناتوانی کودک در تمرکز کردن، کاهش شنوایی، مشکل پردازش شنوایی یا اختلال سلامت روان است. اما اغلب اوقات گوش ندادن کودک از رشد اجتماعی ناقص او سرچشمه می‌گیرد، برخی از بچه‌های کوچک‌تر ممکن است عمدا بدرفتاری کنند تا ببینند والدینشان چه واکنشی نشان می‌دهند.

درست است که درک دلیل بدرفتاری کودک می‌تواند موثر باشد، اما حتی با وجود دانستن این مورد گاهی اوقات دیدن اینکه کودک به تلویزیون یا اسباب بازی‌هایش بیشتر از حرف‌های شما اهمیت می‌دهد، می‌تواند آزاردهنده باشد. برای حل این مشکل در بخش بعدی استراتژی‌هایی را برای اصلاح رفتار کودک ارائه می‌دهیم.

بچم به حرفم گوش نمیده، چیکار کنم؟

زمانی که می‌خواهید روش درست گوش دادن را به فرزند خود یاد بدهید، باید صبر و حوصله زیادی داشته باشید. گوش دادن مهارتی است که در طول زمان توسعه پیدا می‌کند. در ادامه روش‌هایی را برای اصلاح رفتار کودک و استراتژی‌هایی برای توسعه مهارت گوش دادن در کودکان بررسی خواهیم کرد.

زمانبندی خوبی داشته باشید

معمولا زمانی که والدین موضوعی را پیش می‌کشند، انتظار دارند کودک به سرعت به آن‌ها گوش بدهد. ولی اگر زمانی را برای صحبت انتخاب کنید که فرزندتان آماده گوش دادن است، نتیجه بهتری می‌گیرید. نباید زمانی که کودک در حال بازی کردن است یا درست وسط یک مکالمه دیگر از او بخواهید به حرف‌هایتان گوش کند؛ زیرا در این حالت فرزند شما نمی‌تواند روی حرف‌هایتان تمرکز کند. برای اینکه گفتگوی موثرتری داشته باشید بهتر است از فرزند خود چیزی شبیه به این را بپرسید: «می‌بینم که فعلا مشغول هستی، تا چند دقیقه دیگر برای صحبت کردن وقتت آزاد می‌شود؟» با انجام این کار به فرزند خود نشان می‌دهید که برای زمان او ارزش قائل هستید و تبدیل به یک الگوی رفتاری خوب برای او خواهید شد.

روش تکرار را به کار بگیرید

یکی از روش‌های موثر برای اصلاح رفتار کودک در مواردی که به حرف شما گوش نمی‌دهد، این است که از او بخواهید حرفی که زده‌اید را تکرار کنند. به این ترتیب مطمئن می‌شوید که کودک پیام شما را دریافت کرده است. تکرار کردن بخشی از روش گوش دادن فعال است، در این روش پیام فرد با تکرار کردن تقویت می‌شود. اگر فرزندتان نتوانست به درستی حرف شما را تکرار کند، حوصله به خرج بدهید و او را سرزنش نکنید. در عوض باید حرفتان را دوباره تکرار کنید.

به کودکان حق انتخاب بدهید

زمانی که از کودک خود می‌خواهید کاری را انجام بدهد، یک روش موثر این است که به او حق انتخاب بدهید. با این کار کودکان احساس قدرت پیدا می‌کنند و باعث می‌شود احساس کنند روی زندگی خود کنترل دارند. حق انتخاب دادن به کودکان باعث تقویت مهارت‌های تصمیم‌گیری آن‌ها می‌شود. درواقع با استفاده از این روش کودکان دیگر فقط از دستورات پیروی نمی‌کنند، بلکه در کارهایی شرکت می‌کنند که روی زندگی آن‌ها تاثیر دارد. برای مثال به جای اینکه به بچه بگویید: «لباس خوابت را بپوش»، از او بپرسید: «دوست داری لباس خواب قرمز را بپوشی یا آبی؟»

از پیام‌های لمسی استفاده کنید

یکی از تکنیک‌های موثر در اصلاح رفتار کودک، لمس کردن او در زمان گفتگو است. زمانی که می‌خواهید با فرزند خود صحبت کنید، می‌توانید دست خود را روی بازوی او بگذارید، دستتان را دور او بیندازید یا خیلی آرام شانه‌اش را فشار بدهید. بچه‌ها از طریق روش‌های مختلفی یاد می‌گیرند و زمانی که هم از پیام‌های گفتاری و هم از پیام‌های لمسی استفاده کنید، بیشتر می‌توانید توجه آن‌ها را جلب کنید.

حرف خود را عوض نکنید

بچه‌ها زمانی به حرف شما خوب گوش می‌دهند که پیام‌های ثابتی از شما دریافت کنند. با توجه به این مورد بهتر است برای تقویت مهارت گوش دادن کودک، حرف‌های خود را واضح بزنید و به صورت مدام آن‌ها را تکرار کنید. به این ترتیب فرزند شما به درستی انتظارات شما را متوجه می‌شود و برای اینکه تبدیل به شنونده فعال‌تری شود بیشتر تلاش خواهد کرد.

به بچه‌ها جایزه بدهید

اگر قصد اصلاح رفتار کودک خود را دارید، زمانی که به حرفتان خوب گوش می‌کند به او جایزه بدهید. برای این کار می‌توانید جایزه‌های کوچک اختصاص بدهید و هر زمان که پیشرفتی در مهارت‌های گوش دادن فرزند خود مشاهده کردید، او را تشویق کنید؛ برای مثال اگر فرزند شما به جای تماشای تلویزیون سر میز شام آمد، به او اجازه بدهید قبل از خواب ۱۵ دقیقه بیشتر تلویزیون تماشا کند.

الگوی فرزند خود باشید

شما می‌توانید برای کودک خود الگوی رفتاری خوبی در زمینه گوش دادن فعال باشید. می‌توانید به فرزند خود نشان دهید که برای گوش دادن به نگرانی‌هایشان وقت می‌گذارید و برای آن‌ها احترام قائل هستید. مورد دوم اینکه کودکان زمانی که چیزی را می‌بینند راحت‌‎تر از زمانی که می‌شنوند آن را یاد می‌گیرند، بنابراین بهتر است کارهایی که از آن‌ها می‌خواهید را در مقابلشان انجام دهید.

ارتباطات خانوادگی یکی از سخت‌ترین کارهایی هستند که والدین باید با آن‌ها دست و پنجه نرم کنند. یاد دادن مهارت گوش دادن به کودکان نیازمند صبر، زمان و تداوم است. زمانی که برای تقویت این مهارت در کودک تلاش کنید، بعدها فرزند شما در زمینه گوش دادن فعال و ارتباطات اجتماعی قوی‌تر خواهد شد. برای این که راحت‌تر بتوانید با کودک خود ارتباط سالم برقرار کنید، بهتر است در این راه از مشاور کودک کمک بگیرید.

منبع: Verywellmind