مشاوره و درمان اوتیسم
بیماری اوتیسم چیست ؟
تعریف معنی اوتیسم
درخودماندگی یا اوتیسم یکی از وخیم‌ترین اختلال روان‌شناختی کودکان است که در برخی، از بدو تولد و در برخی دیگر از یک‌سالگی و دوسالگی آشکار می‌شود اما در کل آغاز آن از سه‌سالگی است.
اختلال رشدی اوتیسم بر روال طبیعی رشد مغز تأثیرگذاراست و بیمار را در زمینه تعاملات اجتماعی و همچنین ارتباط با دیگران دچار مشکل می‌کند، در دهه ۴۰ میلادی به جهانیان معرفی شد. دوران طلایی تشخیص آن از ۱۸ ماهگی تا ۳ سالگی است که در این صورت با آموزش صحیح و همکاری بیمار و خانواده‌اش، کودک می‌تواند در مدارس عادی با سایر همسالان برنامه آموزشی‌اش را دنبال کند.
آمار مربوط به کودکان اوتیسم
مبتلایان به اوتیسم در سال ۱۹۷۵ میلادی از هر پنج هزار نفر، یک نفر بود اما در حال حاضر و بر طبق آمارها از هر ۴۲ کودک پسر، یک نفر دارای اختلال اوتیسم است. شایان ذکر است که کودکان پسر ۵ برابر بیشتر نسبت به دختران به این بیماری مبتلا می‌شوند.
تنها ۳۵ درصد اوتیسمی ها عقب افتادگی ذهنی دارند در حالی که جمعیت باقی‌مانده آنان در برخی زمینه ها استعدادهای بی‌نظیری دارند و درصد کمی از این بیماران دوران آموزشی خود را زیر نظر مربیانی مجرب و آموزش‌دیده و با استفاده از امکانات مناسب سپری می‌کنند، بقیه که جمعیت کثیری را به خود معطوف می‌دارند از شرایط مناسب آموزشی بهره‌مند نیستند.
افزایش آمارهای مبتلایان به این اختلال رشدی نسبت به دهه ۷۰، بیانگر غنی‌تر شدن دانش بشری نسبت به اوتیسم است که باعث شده تشخیص‌های دقیقی از آن صورت گیرد و علت دیگر قلمداد کردن دسته ضعیف و متوسط آن به آمار بیماری است در حالی که درصد کسانی که اوتیسم شدید دارند از هر هزار نفر، تنها یک نفر است.
علائم اوتیسم
در سال‌های دوم و سوم زندگی مشکلات این کودکان در برقراری روابط اجتماعی آشکار می‌گردد عدم برقراری رابطه با اشخاص و موقعیت‌ها و همچنین فاصله‌گیری جسمانی و هیجانی از دیگران از بارزترین نشانه اوتیسم است. این کودکان مدت زمان زیادی را در تنهایی و انزوا می‌گذرانند و رفتارهای تکراری و قالبی از آنان به وفور دیده می‌شود ضمن آنکه علامت‌های غیر کلامی مثل نگاه، حرکت های بدن، حالت‌های صورت را که با گفتار همراه‌اند، درک نمی‌کنند.
نشانه های افراد مبتلا به اوتیسم
کودکان درخودمانده کودکانی بسیار آرام و بی آزار و در مقابل بزرگ‌سالان بی‌تفاوت‌اند. به‌عنوان مثال هنگام ورود پدر و مادر به اتاق سر خود را به سوی آنان برنمی‌گردانند یا آنکه رغبتی به بغل رفتن مادر نشان نمی‌دهند.
در مقابل فرد غریبه اضطراب ندارد و تنفر از برقراری تماس چشمی دارد اما گاهی از گوشه چشم به مشاهده بزرگ‌سال می‌پردازد مخصوصاً زمانی که احساس می‌کند مورد مشاهده نیست.
به شکلی عجیب و تکراری اشیاء را دست‌کاری کرده و دائماً می‌چرخاند.
در برابر تغییراتی که در محیط پیرامون آنان ایجاد می‌شود واکنش منفی نشان می‌دهند
صدای این کودکان حالت خاصی دارد فریادهای یکنواختی از آنان مشاهده می‌شود. اصوات عجیب مانند ساییده شدن دندان‌ها و فریاد های دل‌خراش شنیده می‌شود.
در بکار بستن ضمیرها ناتوان هستند مثلاً کودک به‌جای «من» از «تو» یا «او» استفاده می‌کند و در ضمن در نامیدن اشیاء ناتوان هستند
این کودکان گاهی حافظه شگفت‌انگیزی را نشان می‌دهند، افزون بر این در برخی موارد، استعداد نسبی در موسیقی و نقاشی در این کودکان دیده می‌شود
در اکثر مواقع تأخیر زبان و یا فقدان کامل آن دیده‌شده است
۲۵ درصد کودکان اوتیستیک بهره هوشی بالای ۷۰ دارند بنابراین آن‌هایی که بهره هوشی بالاتری دارند روند درمان را بهتر طی خواهند کرد
درمان اوتیسم
کودکان اوتیسم در نگاه اول مظلوم به نظر می‌رسند. کودکی که با همسالان خود متفاوت است و اگر اطرافیان آگاهی نداشته باشند برچسب عقب ماندگی ذهنی و یا افسردگی به او خواهند زد.تشخیص این مشکل به صورت زود هنگام هم امکان‌پذیر نیست و والدین با مشاهده یکسری از علائم نگران می‌شوند و عکس‌العمل نشان خواهند داد.
نشانه‌هایی مانند صحبت نکردن کودک، ارتباط چشمی برقرار نکردن، به نقطه‌ای خیره شدن و… باعث نگرانی والدین می‌شود و به پزشک یا روانشناس مراجعه می‌کنند که در ابتدا شدت و ضعف این بیماری باید تشخیص داده شود تا درمان مناسب انجام شود و اگر در کودکی هیچ اقدامی صورت نگیرد و سعی در کنترل آن نشود وقتی به سن مدرسه برسد در ارتباط برقرار کردن، یادگیری دچار مشکل خواهد شد در درمان اوتیسم برخی موارد آموزش انفرادی برای فرد لازم است. گفتاردرمانی، آموزش انفرادی (مانند مربی اختصاصی برای آموزش وی) بسیار مفید است.
در برخی موارد نیز پزشک صلاح می‌بیند با توجه به شدت بیماری داروهای افسردگی برای کودک تجویز شود.
در بعد دیگر درمان و مشاوره برای والدین در این مورد لازم است؛ زیرا والدین به خصوص مادر با این موضوع کنار نیامده اند و به دنبال علت و درمان قطعی می‌گردند. همدلی با والدین و آگاهی دادن به عهده روانشناس است که با توجه به مورد پیش آمده چه باید کرد.
مشاوره اوتیسم
سوالات متداول مراجعین از مشاوران سرای مشاور
- پسرم ۱۱ سالشه اصلاً غذا نمی خوره گیر می‌ده به یک نوع غذا فقط همون رو می خوره؟
- یعنی همیشه باید همون غذایی که اون می خواد درست کنم؟
- مدام دستش به دکمه‌های تلویزیون هست!
- وقتی توی ماشین موسیقی پخش میشه، مدام آهنگ ها رو عقب و جلو می کنه و یک آهنگ تکراری رو گوش می‌ده.
- پسرم ۷ سالشه ی سری حرکت هایی می کنه که من توی بچه های دیگه ندیدم، دست هاش مثل پره های هلیکوپتر می چرخونه؟
- به خدا می‌بینمش ساعت ها میشینم و گریه می‌کنم. وقتی کاری می کنه می‌زنمش باباش ازش دفاع می کنه میگه تو به خاطر تنبلی خودت چیزی که می خواد براش تهیه نمی‌کنی! یعنی نباید تربیت بشه؟ تا کی باید این‌جوری در خدمتش باشم؟
وقتی مادر یا پدری شکایاتی از این قبیل دارد و از او پرسیده می‌شود که فکر می‌کنید چرا فرزندتان این‌گونه رفتار می‌کند می‌گوید متخصص گفته است کودکم مبتلا به اوتیسم است، یعنی به خاطر اوتیسم این‌گونه رفتار می‌کند؟
مشاوره تلفنی درمان اوتیسم
والدین در مشاوره تلفنی در مورد اوتیسم اغلب از بابت نشانه‌های آن سؤال می‌پرسند، از سختی وضعیت خودشان حرف می‌زنند و در لحظه اول از بریده شدن طاقت خود حرف می‌زنند، برخی بابت این وضع و عصبانی شدن خودشان عذاب وجدان دارند، برخی مادرها خود را بابت بارداری سرزنش می‌کنند.
روانشناس طی مصاحبه بالینی افکاری که والدین را احاطه کرده است، مشخص می‌کند. در مرحله اول احساس و هیجان لحظه‌ای آن‌ها را تنظیم می‌کند تا روحیه ادامه مکالمه و اثرپذیری از روانشناس را داشته باشند.
والدین انجام بازی های خاص و تکراری، خوردن غذاهای تکراری، ناتوانی تکلم کودک، نشستن همیشگی در یک گوشه از منزل، وابسته بودن به برخی اشیا حتی لوازم خانگی مثل جاروبرقی و …، میل زیاد به بعضی از عکس‌ها، کتاب‌ها، آهنگ‌ها، اسباب‌بازی‌ها و … را به راحتی نمی‌پذیرند و باعث بروز هیجان‌های ثانویه منفی در خودشان می‌شود.
روانشناس به والدین کمک می‌کند که به رفتارهای پرخاشگرانه کودک نسبت به دیگران و خودش چگونه واکنش نشان دهند و در مواقعی که کودک انگشت خودش را گاز می‌گیرد یا پاهایش را ناخن می‌کشد، چگونه او را مهار کنند؟
مشاوره تلفنی برای والدینی که تحت شرایط سختی به روانشناس پناه می‌برند، منبع آرامش است و برایشان راهکارهای خودتنظیمی ارائه می‌دهد اما اینکه کودک اوتیستیک بر رفتارهای تکراری خودش پافشاری می‌کند، والدین نیز رفتارهای کودک را بدقلقی می‌دانند و در تحمل او انعطاف نشان نمی‌دهند و درنهایت این مقاومت دو طرفه در برابر تغییر، روند حل مشکلات و درمان را دشوارتر می‌کند. بهتر است والدین در همکاری با روانشناس تلاش کنند تا بتواند از سد دفاعی آن‌ها عبور کند و تکنیک‌های مدنظرش را ارائه کند.
