مشاوره و درمان استرس و اضطراب
درمان استرس و اضطراب
انسان‌ها در زندگی تمایل زیادی برای مراقبت از احساسات خود دارند و بعد از هر تنشی برای بازگشت به تعادل تلاش می‌کنند. از طرف دیگر آنها در جست و جوی چالش و هیجان نیز می‌باشند و تعادل را برهم می‌زنند. افراد در زندگی روزمره خود استرس‌هایی را تجربه می‌کنند و مدام در چرخه‌ای از تعادل، تنش، تلاش و بازیابی تعادل قرار می‌گیرند.
استرس و اضطراب ازجمله کلماتی هستند که عموماً برای توصیف حالات و احساسات مورد استفاده قرار می‌گیرند. بسیار شنیده‌ایم که می‌گویند در موقع امتحانات استرس می‌گیرم، در موقع سخنرانی یا صحبت کردن در جمع مضطرب می‌شوم.
- استرس و اضطراب چیست؟
- آیا بین استرس و اضطراب تفاوتی وجود دارد؟
- علت ایجاد استرس و اضطراب چه چیزهایی می‌تواند باشد؟
تعریف استرس:
استرس نوعی واکنش در زمان تجربه تنش است که از جنس احساس، فکر و رفتار است و همین آن را آشکارتر می‌کند. بهتر است که هر فرد استرس‌های روزمره خود را به عنوان یک واقعیت مدت‌دار در نظر بگیرد و با پذیرفتن استرس ناشی از موقعیت، توان دفاعی و قدرت عملکردش را در محدوده رفتار مؤثر مدیریت کند. روانشناسان با به‌کارگیری تکنیک‌های شناختی، رفتاری و تنظیم هیجان به افراد کمک می‌کنند تا بازدهی خود را در مدت وجود استرس به صورت تدریجی افزایش دهند.
وقتی فردی دچار تنش و آشفتگی می‌شود، با توجه به نوع تربیت، شخصیت، مکانیزم‌هایی که آموخته، فشارهای ناشی از شرایط و اولویت‌های ذهنی‌اش با آن موقعیت مقابله می‌کند. گاهی لازم است افراد تحت نظر یک روانشناس مقابله خود را بهینه‌سازی کنند؛ یعنی تعیین شود که مقابله آنها از نوع هیجان مدار است یا مسئله مدار؟
هر فرد با توجه به نوع واکنشی که در طول عمرش به استرس‌ها نشان می‌دهد، به میزان خاصی دچار آسیب‌پذیری می‌شود و در دوره‌های بعدی زندگی به همان نسبت کیفیت عملکردش تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
استرس سه مرحله دارد:
- اخطار : دریافت عامل استرس‌زا از سوی مغز و بسیج نیرو برای مقابله با آن
- مقاومت : در این مرحله بدن عملاً برای مقابله با عامل فشار زا بسیج است و به همین دلیل نیروی زیادی را می‌طلبد
- فرسودگی : در صورتی است که شرایط استرس‌زا طولانی شود، یا به‌طور مکرر رخ دهد و یا سیستم مرکزی بدن نتواند به عامل استرس‌زا پایان دهد که درنتیجه بدن زمانی طولانی در شرایط بسیج نیرو قرار می‌گیرد و چون نیروی زیادی مصرف می‌کند آسیب‌پذیر می‌شود
تعریف اضطراب:
در شرایطی که چند عامل استرس‌زا در کنار هم قرار می‌گیرند و فرد را از چند بعد دچار ناامنی روانی می‌کنند، به صورتی که در تعادل ذهن تداخل ایجاد شود، هیجان ناخوشایند استرس و رنج بردن از آن چند برابر می‌شود. ذهن ناپخته و ناتوان یک راه آسان برای خودش پیدا می‌کند؛ یعنی استرس وارد شده را از آگاهی دور می‌کند. این افراد مخصوصاً اگر در موقعیت استرس‌زا دچار ناکامی، غم، خشم یا ترس شوند؛ استرس را در ناخودآگاه به‌عنوان منشأ اضطراب قرار می‌دهند و اظهار می‌کنند که نمی‌دانند چرا مضطرب هستند.
این افراد علاوه بر علائم ناشی از اضطراب مانند تپش قلب، تعریق، سرخی پوست، گرفتگی و لرزش صدا، لرزش جسمانی و… رفتارهای دیگری همچون چک کردن مداوم، اجتناب از موقعیت، مقابله و جبران افراطی، افکار وسواسی و سرزنش‌های ناکارآمد را نیز به امید مفید و کارآمد بودن، تجربه می‌کنند که همین موجب افت عملکرد و تقویت اختلالات روانی در آنها می‌شود.
روانشناس با کمک رویکردهای روان‌درمانی که به‌اندازه روش‌های دارودرمانی مؤثر می‌باشند، نه‌تنها به دنبال کاهش تنش درک شده توسط افراد هستند، بلکه با آنالیز استدلال‌های فرد طی روال تشخیص و درمان، مشکلات ناشی از اضطراب را شناسایی، تعریف و دسته‌بندی می‌کنند تا در رفع و درمان اساسی اضطراب به فرد کمک کرده و ریشه اصلی استرس‌های او را برطرف کنند.
انواع اضطراب:
- اختلال اضطراب فراگیر
- اختلال‌های حواس
- ترس‌های ساده
- ترس‌های اجتماعی و …
علائم شایع اضطراب:
ترس و نگرانی، عرق کردن، احساس خستگی و کسالت، سردرد و سرگیجه، مشکل در تمرکز حواس و حافظه، تکرر ادرار، لرزش یا پرش عضلات و سایر موارد. اضطراب بیشتر در بین زنان و قشر کم‌درآمد و سالخوردگان دیده می‌شود.
