اهمیت بررسی معیارهای ازدواج
مشاوره پیش از ازدواج اصولی، می‌تواند به کاهش آسیب‌های ارتباطی و موفقیت ازدواج کمک کند. در این روند مهم است که به این ۲ سؤال پاسخ داده شود که انسان‌ها چرا ازدواج می‌کنند؟ و با چه کسی ازدواج می‌کنند؟
در مشاوره پیش از ازدواج عواملی در نظر گرفته می‌شود و همچنین آگاهی‌هایی به افراد داده می‌شود که با رعایت این عوامل و آگاه بودن به آنها، ریسک شکست رابطه به طور چشمگیری کاهش می‌یابد. در زیر به برخی از این عوامل اشاره می‌کنیم.
معیار های ازدواج
معیار های اولیه
اولین معیار سن است که در صورت بالاتر بودن سن خانم از آقا عامل ریسک محسوب می‌شود، چون ممکن است رابطه‌ی زوج در آینده تبدیل به الگوی والد-کودک یا کنترل شدن مرد توسط همسرش شود. معیار دوم تحصیلات است که اگر باز تحصیلات خانم از آقا بیشتر باشد یا فاصله تحصیلات بین خانم و آقا بیش از دو مقطع تحصیلی باشد ریسک محسوب می‌شود. معیار بعدی فاکتور شغل است باز اگر شغل خانم از لحاظ پرستیژ، منزلت شغلی و درآمد بالاتر باشد باز هم عامل ریسک محسوب می‌شود. حتی هر دو شاغل بودن همسران، ریسک مشکلات ارتباطی زوج‌ها را بالاتر برده است. چرا که مدیریت کردن هم‌زمان مسائل مربوط به شغل و خانواده در همسران، چالش زیادی را ایجاد می‌کند. مشاور چالش‌های این مسئله را به آنها گوشزد می‌کند و توصیه‌هایی برای انطباق با شرایط پیشنهاد می‌دهد.
قیافه و تیپ هر چند معیارهای نسبی هستند ولی افراد اگر در برخورد اول احساس منفی از قیافه و ظاهر همدیگر پیدا کردند می‌تواند یک امتیاز منفی و عامل ریسک دیگر در ارزیابی رابطه باشد.
وجود هرگونه بیماری خاص (چه جسمی و چه روانی) و یا داشتن اعتیاد چه در گذشته و چه در حال از عوامل ریسک محسوب می‌شوند که باید توجه داشت که مخصوصاً اعتیاد یک بیماری با ریسک بازگشت بسیار بالا محسوب می‌شود.
جنگ قدرت خانواده ها
عدم رضایت خانواده‌ها در امر ازدواج یک عامل مهم ریسک محسوب می‌شود و اگر خانواده‌های هر ۲ زوج قلبا برای این ازدواج راضی نباشند، در آینده باعث مشکلات زیادی خواهد شد. در فرهنگ ما با توجه به وابستگی بیشتر والدین و فرزندان، نسبت به کشورهای غربی موضوع رضایت خانواده‌ها اهمیت بیشتری در امر ازدواج دارد بنابراین یکی از این معیار های مهمی که باید در نظر گرفت جنگ قدرت در خانواده‌ها است. باید دید در خانواده هر کدام از زوجین پدرسالاری یا مادر سالاری حاکم است و حرف اول و آخر را در خانواده چه کسی می‌زند؟ تصمیم‌های مهم را چه کسی یا کسانی می‌گیرند؟ آیا فرزندان قدرت عمل بیشتری نسبت به سایرین دارند؟ فرزند پسر در خانواده جایگاه بالاتری دارد یا فرزندان دختر؟ چه مسائلی در خانواده باعث نزاع و جنگ قدرت هستند؟ چه کسی موقع دعوا در خانواده کوتاه می‌آید؟ چه کسی از اعضای خانواده بیشتر در حاشیه است؟ این پرسش‌ها نمونه‌ای هستند که پاسخ به آنها مسئله قدرت در خانواده را نشان می‌دهد؛ و اگر الگوی سالار بودن به‌صورت یک عادت رفتاری در زوج‌ها درونی شده باشد تغییر دادن آنها دشوار خواهد بود و در سال‌های اولیه‌ی زندگی زوج‌ها، به‌صورت یک سازه معیوب تثبیت می‌شود.
از دیگر معیارهایی که جزء ریسک‌های ازدواج محسوب می‌شود اختلاف طبقاتی، تفاوت فرهنگی، قومیتی و تفاوت در دین و مذهب خانواده‌هاست. هر چقدر زوج از نظر طبقه اجتماعی- اقتصادی، فرهنگ و اعتقادات مذهبی به هم نزدیک‌تر باشند احتمال موفقیت ازدواج آنها بیشتر است.
مطلقه بودن یکی از زوج‌ها یا هر دو در دوران عقد یا پس از آن، داشتن یا نداشتن فرزند از زندگی قبلی همگی جزء ریسک‌های ازدواج محسوب می‌شود. طلاق یک تروما است که نیاز به حل و فصل دارد و تا زمانی که ترومای طلاق حل نشده است بهتر است برای ازدواج بعدی اقدام نشود.
این معیارهایی که در بالا نام برده شد، عواملی هستند که عینی و ملموس هستند و قابل سنجش می‌باشند و به‌طور کلی در نظر گرفتن آنها ریسک و خطر ازدواج را پایین می‌آورد. در زیر به عوامل ریسک و خطرساز دیگری در ازدواج می‌پردازیم که شناختن آنها نیاز به گذر زمان و بررسی‌های بیشتری دارد و نمی‌توان آنها را در یک فاصله زمانی محدود بررسی کرد. در نتیجه در این مسیر زوج‌ها با مشکل بیشتری مواجه می‌شوند و در این حیطه به کمک دیگران مثل خانواده، دوستان و به‌خصوص مشاوران بیشتر نیاز پیدا می‌کنند؛ بنابراین شناخت و بررسی آشفتگی‌های غیر علنی و خزنده در خانواده‌ها در گرفتن تصمیم درست برای ازدواج بسیار مهم است.
معیار بعدی که باید در نظر گرفت وابستگی فرزند به خانواده اصلی‌اش است. اگر زوج‌ها به خاطر تعلق‌خاطر افراطی به خانواده اصلی خود بر سر دوراهی گوش دادن به همسر یا گوش دادن به حرف والدین قرار بگیرند این به‌نوعی می‌تواند تهدیدکننده زندگی زوج در آینده باشد و وابستگی افراطی به خانواده اصلی چه از طرف دختر و چه پسر می‌تواند یک عامل خطر در پیش‌بینی آینده ازدواج باشد.
تربیت لمسی و کلامی
مسئله دیگر که در رابطه فرد موردنظر برای ازدواج باید در نظر گرفت این است که فرد آیا در خانواده غیر لمسی یا غیرکلامی بزرگ‌شده یا نه؟ اگر زوج‌های در آستانه ازدواج در خانواده‌های غیر لمسی تربیت‌یافته باشند احتمال اینکه رابطه زوجی آنها را خدشه‌دار کند وجود دارد. این موضوع باعث سردی عاطفی و یا شاید طلاق عاطفی در برخی موارد خواهد شد. درنتیجه با آگاهی دادن به زوج‌ها درباره مسائل مربوط به لمس و نوازش می‌توان در آینده رابطه آنها را بهبود بخشید. همچنین ابراز احساسات کلامی می‌تواند باعث محکم‌تر شدن و صمیمی‌تر شدن رابطه زوج‌ها در آینده شود. بسیاری از تحقیقات نشان داده خانواده‌هایی که ابراز کلامی احساسات دارند بسیار سالم‌تر از خانواده‌هایی هستند که احساسات مثبت خود را نسبت به دیگران به زبان نمی‌آورند و تنها می‌خواهند در عمل آن را نشان دهند.
جایگاه فردی در خانواده
جایگاه فرد در خانواده اصلی از عواملی است که باید دید هر یک از زوج‌ها در خانواده اصلی خود چه جایگاهی داشتند. اینکه فرزند اول و سوگلی هستند؟ آیا احساس طرد شدن در خانواده دارند؟ آیا در خانواده جایگاهشان به رسمیت شناخته می‌شود؟ هر چند مشاوره پیش از ازدواج نمی‌تواند جایگاه افراد را در خانواده اصلی تغییر دهد اما با بینش و آگاهی که در این موضوع برای زوج‌ها و نحوه رفتار آنها فراهم می‌کند، باعث می‌شود زوج‌ها با چشم باز مسائل را تحلیل کرده و آسیب‌پذیری رابطه کمتر شود.
انگیزه دختر و پسر برای ازدواج
اینکه چرا افراد ازدواج می‌کنند در آینده رابطه زوج نقش بسیار مهمی دارد و باید این سؤال مهم پرسیده شود که انگیزه فرد برای ازدواج چیست و مهم‌تر از آن انگیزه از ازدواج با آن فرد به‌خصوص چیست؟ احساس ترحم، لجبازی و عصیان علیه والدین؟ شکست عشقی از رابطه قبلی و فرار از آن یا فشار خانواده؟ یا حتی صرفاً باانگیزه اقتصادی، جنسی و … اگر انگیزه فرد از ازدواج درست و منطقی نباشد خود یک عامل ریسک در ازدواج محسوب می‌شود و در آینده می‌تواند کیفیت زندگی مشترک را تحت تأثیر قرار دهد.
لزوم مشاوره پیش از ازدواج
عدم تناسب ویژگی‌ها و صفات شخصیتی از عوامل مهم ریسک ازدواج محسوب می‌شود. در واقع مشاوره پیش از ازدواج با بررسی ویژگی‌ها و صفات شخصیتی زوج‌ها، الگوهای رفتاری آینده آنها را پیش‌بینی می‌کند و آنها را به سمت توافق جویی بیشتر سوق می‌دهد و سنجش شخصیت هر زوج را می‌توان از طریق اجرای تست‌های شخصیتی که مشاور از آنها می‌گیرد انجام داد.
این عوامل و مسائلی که در بالا بیان شد نسبی هستند و از زوجی به زوج دیگر فرق می‌کند. یک مشاور می‌تواند در جلسات مشاوره پیش از ازدواج نکاتی که دیگران نمی‌بینند را ببیند و کلیه موضوعاتی که احتمال خطر در رابطه ازدواجی را در آینده می‌دهد با دقت بررسی کرده و نسبت به آنها به زوج آگاهی دهد؛ اما مسلماً تصمیم نهایی به عهده خود زوج است و هر چه ازدواجی عوامل ریسک کمتری داشته باشد احتمال موفقیت آن در آینده بیشتر خواهد بود و بالعکس.