اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی، از جمله اختلالات رفتاری دوران کودکی به شمار می‌رود و یکی از شایع‌ترین اختلالاتی که در کودکان مشاهده می‌شود که میزان شیوع آن در پسران بیشتر از دختران است. عوامل زیادی در بروز اختلال بیش فعالی نقش دارند، ولی متخصصان بیشترین سهم را به ژنتیک و سابقه خانوادگی نسبت داده‌اند.
اما کودک بیش فعال چه نشانه‌هایی دارد و در محیط خانه و مدرسه با این کودکان چگونه باید رفتار شود تا آن‌ها آسیبی نبینند؟
تشخیص بیش فعالی در کودکان
تشخیص صحیح بیش فعالی بسیار مهم است و تنها بر اساس یک یا دو نشانه نباید به کودک برچسب بیش فعالی زد. هر کودک بازیگوش و شلوغی بیش فعال نیست و تمام کودکان بیش فعال نشانه‌های یکسان و مشابهی ندارند. گاهی کودک شما فقط انرژی مازاد دارد و در موارد دیگر مشکلی ندارد؛ بنابراین صرفاً بر اساس این خصوصیت نباید به کودک، برچسب بیش فعالی زد. در تشخیص دادن بیش فعالی باید نکات زیادی را در نظر گرفت و تنها به صحبت‌ها و تشخیص معلمان و اطرافیان نباید تکیه کرد. برای تشخیص صحیح، بهتر است از متخصصان این حوزه کمک گرفت.
به طور معمول وقتی کودک به مدرسه می‌رود و در انجام تکالیف خود دچار مشکل می‌شود و یا زمان زیادی نمی‌تواند تمرکز کند و سر کلاس بنشیند، معلم و والدین در برخورد با او دچار مشکل می‌شوند و این احتمال را می‌دهند که بیش فعال است.
سن تشخیص برای کودک بیش فعال:
سن تشخیص این اختلال ۶ تا ۹ سالگی است. در برخی موارد تشخیص در پیش از ۳ سالگی هم دیده شده ولی در نهایت زمانی که کودک در کلاس درس حاضر می‌شود و آموزش می‌بیند، غالباً این اختلال قابل تشخیص است.
تاثیر وراثت در بیش‌فعالی کودکان
نقش وراثت در این اختلال پر رنگ است، در حالی که ژن خاصی برای آن وجود ندارد. این اختلال با ویژگی جسمی خاصی همراه نیست، ولی در برخی موارد می‌تواند با ناهنجاری جسمی مانند افزایش فاصله در چشم، سقف بلند کام و گوش‌های پایین‌تر از حد معمول همراه باشد.
مشاوره برای درمان بیش‌فعالی کودکان
کودکی بیش فعال است که بیش از ۶ مورد از نشانه‌های آن را داشته باشد و در محیط‌های مختلف آن‌ها را نشان دهد. همچنین این علائم و نشانه‌ها باید به مدت ۶ ماه تداوم داشته باشند. کم‌توجهی و عدم تمرکز، تحرک زیاد، ناگهانی بودن حرکات و رفتارهای کودک از نشانه های بارز کودکان بیش فعال است و والدین در نوشتن تکالیف و انجام کارهایی که نیاز به تمرکز داشته باشند، با فرزندشان دچار مشکل می‌شوند و انجام این کارها به طور معمول با تنش‌های زیادی همراه است.
اما حقیقت این است که برای هر مشکلی راه حلی وجود دارد. برای برخورد با کودک بیش فعال در محیط خانه و مدرسه، در کنار دارو درمانی می‌توان با در نظر گرفتن راهکارهای متناسب با شخصیت و نشانه‌های رفتاری کودک، به او کمک شود تا رفتار مناسب‌‌تری داشته باشد و در زمینه تحصیلی به مشکلی برنخورد. برای تحقق این هدف لازم است که معلمان و والدین با شیوه‌های رفتار با کودک بیش فعال آشنایی داشته باشند.
مشاوران و متخصصان کودک سرای مشاور به شما کمک می‌کنند تا روش‌ها و شیوه‌های برخورد با کودک بیش فعال را در محیط مدرسه و خانه و چگونگی انجام کارهایش را فرا بگیرید تا بتوانید به کودک کمک کرده و با درک شرایط او رفتار مناسبی با وی داشته باشید.
درمان بیش فعالی در کودکان:
برای درمان باید به عوامل مختلفی مانند رشد کودک، وجود اختلال‌های دیگر و وضعیت و تعاملات خانواده او توجه کرد. روش‌های درمان شامل دارو درمانی و مشاوره والدین جهت آموزش شیوه‌های صحیح رفتاری با این نوع کودکان است.
نشانه های بیش فعالی کودکان
ملاک‌هایی که برای تشخیص این اختلال در کودک می‌توان به آن اشاره کرد، شامل موارد زیر است:
- به جزئیات توجه دقیق ندارد و در انجام تکالیف مدرسه و توجه به کلاس درس با مشکل مواجه می‌شود.
- زمانی که صحبت می‌کند، تمرکز کافی ندارد.
- در اغلب موارد وسایل خود را گم می‌کند.
- نافرمانی می‌کند و به دنبال مخالفت است.
- روی صندلی خود تکان می‌خورد و با دست و پاهایش بازی می‌کند.
- اغلب در مکان‌هایی که مناسب نیست می‌دود و از دیوار بالا می‌رود.
- زمانی که از او سؤال می‌کنند، قبل از این‌که سؤال به پایان برسد، پاسخ می‌دهد.
- علاقه‌ای به منتظر ماندن و در صف ایستادن ندارد.
- در بیشتر موارد وسط صحبت دیگران می‌پرد و حرفشان را قطع می‌کند.
شایع ترین علائم بیش فعالی کودکان:
افت تحصیلی، نادیده گرفته شدن از سوی همسالان و طرد شدن که منجر به احساس تنهایی و گوشه‌گیری می‌شود، از شایع‌ترین علائم این بیماری است.