تعریف و معنی افسردگی
افسردگی حالتی است که در آن فرد دارای خلق افسرده شامل غم و نا امیدی و یا از دست دادن علاقه است. دو عامل مهم در افسردگی فقدان و شکست است و باعث ایجاد تغییراتی بر جنبه‌های هیجانی شناختی رفتاری و فیزیکی می‌شود.
هیجانی:
باعث عدم علاقه به کارها و عدم لذت، کاهش میل جنسی، ناامیدی به آینده، بی‌انگیزگی، پوچ‌گرایی و غمگینی می‌شود.
شناختی:
باعث احساس بی‌فایدگی و تهی بودن، ناامیدی، باورهای بدبینانه، افکار خودکشی یا طرح نقشه برای خودکشی به علت احساس ناتوانی یا بی ارزشی، ناتوانی تمرکز و تصمیم‌گیری.
رفتاری:
آرام صحبت کردن و آرام راه رفتن، خستگی مفرط، کم‌تحرکی روانی حرکتی و گاهی برعکس پرتحرک روانی حرکتی، شلخته و کثیف بودن و اهمیت ندادن به بهداشت شخصی.
فیزیولوژیکی:
اضافه یا کاهش حداقل ۵ کیلو در ماه، بی‌خوابی یا پرخوابی، یبوست، اختلال سیکل ماهیانه افزایش زمان سیکل یا عدم آن، کاهش میل جنسی یا از دست دادن علاقه است.
دلایل دچار شدن به افسردگی
دلایل ابتلا به افسردگی به صورت کلی، عوامل ژنتیکی، جسمانی، محیطی و روانی را در برمی‌گیرد. ممکن است در پاره‌ای مواقع چند عامل با همکاری هم منجر به آن شود و یا در مواقع دیگر یک عامل به‌تنهایی فرد را دچار این احساس کند.
دلایل موردی افسردگی :
- مرگ یکی از نزدیکان
- قطع رابطه عاطفی و احساسی
- خیانت
- طلاق
- سابقه افسردگی در خانواده (عوامل ارثی)
- نوسان و تغییر در هورمون‌های بدن
- مشکلات مالی حاد
- داشتن تجربیات ناخوشایند در زندگی (تجاوز جنسی)
- زایمان (افسردگی پس از زایمان)
- بیماری‌های خطرناک جسمانی از قبیل انواع سرطان‌ها، ایدز (بیماری مقاربتی)، ضعف حافظه و آلزایمر، بیماری‌های قلبی، دیابت و …
- انواع بیماری‌های مزمن
- داشتن فرزندان استثنایی مانند کودکان سندرم دان، عقب‌مانده ذهنی، نقص حرکتی و …
- برخی خصوصیت‌های رفتاری: وابسته بودن و …
- شک به توانایی‌های خود و عدم تمایل به انجام امور شخصی
- ناکامی در برآوردن احتیاجات و نیازهای خود
- اعتیاد به مواد افیونی، الکل و قمار
- قرابت زمانی در اتفاقات ناخوشایند و عدم توفیق در امور
نشانه های افراد افسرده
از نشانه‌های فردی که به افسردگی مبتلا است:
- فرد افسرده حالتی غمگین، همراه با حالات بحرانی بغض و اشک ریختن دارد.
- در رابطه با محیط اجتماعی دائم شکایت و شکوه می‌کند.
- تمایلی به انجام کارهای روزمره خود ندارد.
- به‌جای برقراری ارتباط با دیگران گوشه‌گیری و انزوا را انتخاب می‌کند.
- افکار منفی نسبت به خود و جهان پیرامون دارد.
- در برابر گذشته احساس شکست می‌کند و نسبت به آینده بدبین است.
- حس گناهکاری و کینه نسبت به خود دارد و همچنین افکار تخریبی تا حد خودکشی به سراغش می‌آید.
- در افراد افسرده فعالیت بدنی ممکن است کند شود و در پاره‌ای از آنان احساس خستگی دائم مشاهده شده است.
- خواب این افراد توأم با اغتشاش است و در برخی موارد فرد افسرده، صبح زود از خواب بیدار می‌شود و نمی‌تواند دوباره بخوابد.
- در پاره‌ای از موارد بی‌خوابی در آغاز شب نمایان می‌شود.
- فرد افسرده غالباً اشتهای خود را از دست می‌دهد و وزن او کم می‌شود.
- حالات پرخاشگرانه و برانگیختگی به‌خصوص در مواجه با کوچک‌ترین ناکامی، در آن‌ها دیده می‌شود.
- در برخی مواقع شاهد گفته‌های هذیانی از سوی این افراد هستیم.
درمان افسردگی
افسردگی مسئله‌ای است که وقتی فرد او را ابراز می‌کند بسیار آشفته و کلافه است. وبی شک ناامید به درمان زیرا ناامیدی و بی‌حوصلگی یکی از علائم افسردگی است. برای درمان افسردگی اولین قدم مراجعه به روانشناس است، فرد احساس کلافگی دارد و می‌گوید من افسرده‌ام، حال باید مشاور علائم و حالت‌های فرد را جویا شود تا به این اطمینان خاطر برسد که مفهوم درک شده توسط مراجع از افسردگی با تعریف و نشانه‌های حقیقی آن همخوانی دارد. وارد شدن فرد در رابطه درمانی به او کمک می‌کند تا هیجانات و احساساتی که تصور می‌کرده بیان کردنش برای دیگران صحیح نیست مطرح شود و توسط مشاور پذیرفته شود و این همدلی اولین قدم انگیزشی است.
جویا شدن علت افسردگی و موقعیتی که این حالت‌ها را برای فرد به وجود آورده است و مهم‌تر اینکه چه مدت زمانی از پدیدار شدن علائم افسردگی در فرد می‌گذرد برای درمان او لازم است.
روانشناس با آگاهی از موارد گفته می‌تواند نوع و میزان افسردگی را تشخیص دهد و با توجه به شخصیت مراجع و توانایی‌های خویش درمان مناسب را آغاز کند درمان‌های افسردگی از رویکردهای مختلف مانند طرح‌واره، شناختی و رفتاری، واقعیت درمانی و…انجام‌پذیر است و در مواقعی نیز لازم است که کنار روان‌درمانی، دارودرمانی و ارجاع دادن به روان‌پزشک انجام گیرد و هردو روش درمانی در کنار هم انجام گیرد.
مشاوره تلفنی افسردگی
- چیکار کنم از این وضعیت نجات پیدا کنم؟
- حوصله هیچ کاری رو ندارم. انرژی ندارم حتی از جام بلند بشم.
- دوست دارم برم بیرون ولی تا دم در هم نمیتونم برم.
- انگیزه انجام هیچ کاری رو ندارم یا حتی نمیتونم برم استخر، سینما و … .
این‌ها سؤال‌هایی است که مخاطبان تلفنی ما مطرح می‌کنند و کافی است از آن‌ها بپرسیم، چه مدت است که این حال را دارید؟ یا از چه تاریخی این‌طوری شدید؟ آن‌ها به جواب این سؤال‌ها کاملاً تسلط دارند و کاملاً به این وضعیت‌آگاهی دارند و همین مسئله کمک به آن‌ها را دشوارتر می‌کند.
اگر چنین بی‌انگیزه و کم انرژی بودن، با غمگینی همراه باشد و عملکرد تحصیلی، شغلی، اجتماعی و ایفای نقش خانوادگی فرد را مختل کند افسردگی است و نشان می‌دهد مخاطب در برابر موقعیتی احساسی، هیجانی، شغلی و رویدادی دست روی دست گذاشته است و فقط نگاه می‌کند فقط از دیگران و از شرایط توقع تغییر دارد.
طی مشاوره تلفنی فرد افسرده به او یادآوری می‌شود که گرچه در شروع افسردگی اتفاق و یا فردی تأثیر داشته است اما در رفع آن فقط انگیزه درونی خودش چنان چه با جرقه‌ای برانگیخته شود مؤثر خواهد بود. روانشناس اختلاف مفهوم معطل بودن و منتظر بودن را برای مخاطب تبیین می‌کند تا انگیزه لازم برای اقدام در او ایجاد شود.
مخاطبی که برای پاسخ دادن به سؤالات مشاور و شنیدن راهنمایی‌های او همراه می‌شود فرصت بیان مسائل و شناخت بیشتر روانشناس از خودش را فراهم می‌کند که همین هم بخشی از درمان است.
روانشناس طی مشاوره تلفنی از تکنیک‌هایی جهت شناخت و اصلاح افکار و رفتار غلطی که مخاطب دارد استفاده می‌کند و بنا بر علل افسردگی مخاطب بر ابعاد مختلف شخصیت وی متمرکز می‌شود و درمان مؤثری مطابق خلق‌وخو و آسیب‌پذیری وی بکار می‌گیرد.
همان‌طور که روانشناس ماهر با نگاهی مسلط به علم روان‌شناسی می‌تواند افسردگی فرد را درمان کند، متخصصی که به علم روان‌شناسی تسلط ندارد نمی‌تواند مفید باشد.
روانشناس ماهر گاهی بنا بر دلایل افسردگی مخاطب مراجعه به روان‌پزشک جهت دارو درمانی را پیشنهاد می‌کند و در مواردی که دارو درمانی تناسبی با اختلال ندارد نه‌تنها آن را توصیه نمی‌کند بلکه مخاطب را از استفاده‌ی داروهای خود تجویزی که علائم را مخفی می‌کند اما هسته مشکل را باقی می‌گذارد، بر حذر می‌دارد.
روانشناس لازم است که قبل از درمان در تشخیص مشکل مخاطب دقت لازم را داشته باشد و اختلالات افسردگی، نوسانات خلقی، حالت‌های افسردگی، هراس از افسردگی، وسواس فکرهای افسرده ساز را از هم تشخیص دهد.
برای مشاوره تلفنی با روانشناسان متخصص افسردگی سرای مشاور می‌توانید با شماره ۹۰۹۹۰۷۱۶۳۹ تماس بگیرید.