پسرم بیش از اندازه خجالتیه و در جمع خانواده و دوستان از من جدا نمیشه! دخترم براش سخته به مدرسه بره و مدام گریه می‌کنه! پسرم در برخورد با بچههای دیگه خیلی خشن رفتار می‌کنه و توی بازی اونا رو میزنه و نمیتونه دوست پیدا کنه!
بسیاری از والدین در خصوص موارد بالا و به صورت کلی آموزش مهارت دوست یابی به کودکان سوال می‌پرسند و نمی‌دانند که چگونه باید این موضوع را به آن‌ها آموزش دهند، دریغ از این که آن‌ها نقش بسیار مهمی در آموزش مهارت دوست یابی به فرزندشان دارند و می‌توانند آن‌ها را به سمت دوستان مناسب سوق دهند.
برخورد با کودکان در زمینه‌های مختلف می‌تواند بسیار چالش برانگیز باشد زیرا آن‌ها به اندازه کافی شناخت ندارند و یک رفتار نادرست می‌تواند مشکلات عمده‌ای در بزرگ‌سالی برای آن‌ها ایجاد کند. در این مقاله در خصوص آموزش مهارت دوست یابی به کودکان و موارد مرتبط با آن صحبت شده است.
اهمیت دوست یابی در کودکان
کودک تا قبل از چهارسالگی درک زیادی نسبت به دوستی ندارد و تنها برای بازی با کودکان دیگر همراه می‌شود. اما داشتن دوست و تجربه روابط اجتماعی در این سنین می‌تواند در آینده برای دوست یابی به او کمک کند. بعد از چهارسالگی کودک کم‌کم مفهوم دوستی را می‌تواند درک کند و با کودکانی که با او اشتراکاتی دارد رابطه برقرار می‌کند. داشتن دوست به کودکان کمک می‌کند که کمتر دچار اضطراب و افسردگی شوند و سلامت روان بهتری داشته باشند. اگر کودک شما تنها یک دوست دارد از این بابت نگران نباشید زیرا تا زمانی که او بتواند با دوست خودش اوقاتی را بگذراند، مشکلی در این مورد برای او ایجاد نمی‌شود.
دلایل عدم موفقیت کودک در پیدا کردن دوست
این که فرزند شما به چه علت نمی‌تواند با دیگران ارتباط برقرار کرده و برای خود دوستی انتخاب کند، بسیار مهم است و به شما کمک می‌کند که چه رویکردی را برای آموزش مهارت دوست یابی به او در پیش بگیرید. بعضی از دلایل عدم موفقیت کودک در این زمینه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
حساسیت بالا:
بعضی از کودکان روحیه حساسی دارند و رفتار بچههای دیگر به راحتی می‌تواند آن‌ها را ناراحت کند. این موضوع سبب می‌شود که کودک شما به برقراری ارتباط با بچههای دیگر تمایل نشان ندهد.
خجالتی بودن:
گاهی اوقات بچه‌ها به دلیل این که در خارج از خانواده ارتباطات اجتماعی را کمتر تجربه کرده‌اند، نمی‌توانند به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنند و در کنار بچههای دیگر ساکت و خجالتی می‌شوند. بسیاری از والدین اظهار می‌کنند که فرزند آن‌ها در خانه پر جنب و جوش است، اما در کنار افراد دیگر ساکت می‌شود. دلیل این موضوع این است که کودک در خانه به دلیل حمایت والدین احساس امنیت می‌کند، اما زمانی که والدینش در کنارش نباشند تا از او حمایت کنند، آرام و خجالتی می‌شود.
تهاجمی بودن:
گاهی کودک شما به دلیل رفتارهای پرخاشگرانه نمی‌تواند با کودکان دیگر ارتباط برقرار کند. پرخاشگری در کودکان می‌تواند به دلیل اضطراب ایجاد شود. معمولا بچه‌هایی که به دلیل اضطرابشان پرخاشگری می‌کنند به سرعت پشیمان می‌شوند و خودشان هم دلیل رفتارشان را نمی‌دانند. از علت‌های دیگر پرخاشگری می‌توان به تضاد درونی اشاره کرد که کودک زمانی که بر سر دوراهی قرار می‌گیرد رفتار تهاجمی از خود بروز می‌دهد.
آموزش مهارت دوست یابی به کودکان
برای آموزش مهارت دوست یابی به کودکان از راه‌کارهای مختلفی می‌توان استفاده کرد که در ادامه برخی از آن‌ها را شرح می‌دهیم.
آموزش ارتباط با دیگران
به کودک خود آموزش دهید که چگونه می‌تواند با دیگران ارتباط برقرار کند. به طور مثال اگر کسی به خانه شما آمد به او یاد دهید که سلام کند و یا دست بدهد. به او یاد دهید که وقتی تلفن را برداشت چه بگوید و به او فرصت دهید که موارد آموزش داده شده را تمرین کند. با او صحبت کنید و از او بخواهید که از نحوه ارتباطش با دیگران برای شما بگوید. به طور مثال از او بپرسید که روز خود را در مدرسه چطور گذرانده؟ آیا تنها بوده یا توانسته زنگ تفریح با کسی ارتباط برقرار کند. در صورتی که او تنها بوده، اشکال کار را پیدا کنید و به او کمک کنید تا بر آن فائق شود.
اجتناب از برچسب زدن
حواستان باشد که هرگز در مورد شخصیت کودکتان در جمع صحبت نکنید. به طور مثال اگر شخصی به خانه شما آمد و کودکتان نتوانست به او به درستی سلام کند نگویید که فرزند شما خجالتی است. استفاده از این برچسب‌ها باعث تشدید حالت‌های کودکتان می‌شود و در آینده آسیب‌های بسیاری می‌بیند. در مثال قبلی بهتر است بگویید: “او تازه با شما آشنا شده و مدتی طول می‌کشد تا بهتان عادت کند.”
قرار دادن کودک در اجتماع
کودک خود را به مکان‌هایی ببرید تا بتواند با دیگران ارتباط برقرار کند. به طور مثال از همان ابتدای کودکی او را به پارک ببرید تا بتواند در کنار کودکان دیگر با وسایل بازی سرگرم شود. محافل خانوادگی نیز می‌تواند گزینه مناسبی باشد تا فرزند شما بتواند با همسالان خود ارتباط برقرار کند. شما همچنین می‌توانید بچههای هم سن و سال او را به خانه‌تان دعوت کنید تا بتواند در محیط امن خانه با آن‌ها ارتباط برقرار کند.
الگو خوب بودن
اولین کسانی که کودک از آن‌ها الگو برداری می‌کند والدین هستند. سعی کنید در برخورد با دیگران رفتار مناسبی از خود بروز دهید. اگر انزوا طلب هستید و علاقه‌ای به دوستی و ارتباط با کسی ندارید، این رفتار شما در کودک می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد. اگر دوست دارید کودک شما شخصیت اجتماعی داشته باشد، شما نیز باید اجتماعی باشید.
نظارت و تشویق
اگر کودک شما در برخورد با دیگران رفتار مناسبی داشت، از او تشویق کنید. اما اگر عکس این موضوع اتفاق افتاد از او انتقاد نکنید، بلکه به او آموزش دهید که رفتار درست چگونه است. گاهی لازم است در محیط‌های اجتماعی علیرغم این که از دور حواستان به کودکتان است او را به حال خود بگذارید و اگر مشکلی برای او پیش آمد، بگذارید خودش مشکل را حل کند. این موضوع به افزایش اعتماد به نفس کودکتان کمک می‌کند.
در نظر گرفتن شخصیت کودک
در آموزش مهارت دوست یابی به کودکان این را هم در نظر داشته باشید که بچههای مختلف شخصیت‌های متفاوتی دارند. بعضی از افراد ذاتا آرام هستند، پس آن‌ها را مجبور نکنید که شخصیت شلوغ و خیلی اجتماعی داشته باشند. سعی کنید در آموزش کودکتان توقعات معقولی بر اساس شخصیت او داشته باشید و هرگز او را با اشخاص دیگر مقایسه نکنید.